آثار و بركات روزه در كلام خدا و آخرين فرستاده اش
آثار و بركاتي كه روزه به همراه دارد بر كسي پوشيده نيست. در اين گفتار كوتاه، آثار و بركات روزه را از نگاه خداوند در آيات كتاب الهي و همچنين در رواياتي كه از آخرين فرستاده خدا نقل شده است تقديم علاقه مندان و اهالي مومن و روزه دار روستا مي گردد.
بسم الله الرحمن الرحيم
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ. (سوره بقره ، آيه 183)
اى كسانى كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما مقرّر گرديد، همانگونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند مقرّر شده بود، باشد كه پرهيزگار شويد.
نكته ها :
تقوا، به معناى خويشتن دارى از گناه است. بيشتر گناهان، از دو ريشه غضب و شهوت سرچشمه مى گيرند و روزه، جلوى تندى هاى اين دو غريزه را مى گيرد و لذا سبب كاهش فساد و افزايش تقواست.(1)
به نظر مفسّران و دانشمندان علوم قرآنى، آياتى كه با خطاب «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» شروع شده اند، در مدينه نازل شده و جزء آيات مدنى مى باشند. فرمان روزه نيز همچون دستور جهاد و پرداخت زكات در سال دوّم هجرى صادر گرديده است.
آثار و بركات روزه :
تقوا و خداترسى در ظاهر و باطن، مهمترين اثر روزه است. روزه، يگانه عبادت مخفى است. نماز، حج، جهاد، زكات و خمس را مردم مى بينند، امّا روزه ديدنى نيست.
روزه، اراده انسان را تقويت مى كند. كسى كه يك ماه نان و آب و همسر خود را كنار گذاشت، مى تواند نسبت به مال و ناموس ديگران خود را كنترل كند.
روزه، باعث تقويت عاطفه است. كسى كه يك ماه مزه ى گرسنگى را چشيد، درد آشنا مى شود و رنج گرسنگان را احساس و درك مى كند.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند:
روزه، نصف صبر است. « تفسير المنار » روزه ى مردمان عادّى، همان خوددارى از نان و آب و همسر است، امّا در روزه خواص علاوه بر اجتناب از مفطرات، اجتناب از گناهان نيز لازم است، و روزه ى خاصّ الخاص علاوه بر اجتناب از مفطرات و پرهيز از گناهان، خالى بودن دل از غير خداست. (2)
روزه، انسان را شبيه فرشتگان مى كند، فرشتگانى كه از خوردن و آشاميدن و شهوت دورند. (3)
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند:
هركس ماه رمضان را براى خدا روزه بدارد، تمام گناهانش بخشيده مى شود. (4)
چنانكه در حديث قدسى نيز آمده است كه خداوند مى فرمايد: «الصوم لى و انا اجزى به» روزه براى من است و من آن را پاداش مى دهم.(5)
اهميّت روزه به قدرى است كه در روايات پاداش بسيارى از عبادات را همچون پاداش روزه دانسته اند.(6)
هرچند كه روزه بر امّت هاى پيشين نيز واجب بوده، ولى روزه ى ماه رمضان، مخصوص انبيا بوده است و در امّت اسلامى، روزه رمضان بر همه واجب شده است.(7)
رسول خدا صلى الله عليه و آله كه فرمود:
براى هر چيز زكاتى است و زكات بدن ها، روزه است. (8)
پيامهـا:
1. خطابِ زيبا، گامى براى تأثير گذارى پيام است. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا»
در حديثى از تفسير مجمع البيان مى خوانيم: لذّت خطاب «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» سختى روزه را آسان مى كند. اگر والدين بخواهند كه فرزندشان به سخنانشان گوش دهند، بايد آنان را زيبا صدا زنند.
2. از شيوه هاى تبليغ، آن است كه دستورات مشكل، آسان جلوه داده شود. اين آيه مى فرمايد: فرمان روزه مختص شما مسلمانان نيست، در امّتهاى پيشين نيز اين قانون بوده است. و عمل به دستورى كه براى همه امّتها بوده، آسانتر از دستورى است كه تنها براى يك گروه باشد. «كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ»
3. قرآن، فلسفه بعضى احكام همچون روزه را بيان داشته است. زيرا اگر مردم نتيجه ى كارى را بدانند، در انجام آن نشاط بيشترى از خود نشان مى دهند.«لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»
پي نوشتها:
1) كافى، ج 2، ص 18
2) تفسير روح البيان
3و4) صاحب جواهر، نقل از آيةاللَّه جوادى
5) « تفسير مراغى »
6)« كافى، ج 2، ص 100»
7)« تفسير نورالثقلين »
8)« بحار، ج 69، ص 380»
تهيه و تنظيم: منوچهر علي طالب بابلي
منبع : تفسير نور – استاد محسن قرائتي