*اطلاعات موجود در سایت بیشتر بصورت میدانی جمع آوری شده است و احتمال اشتباه وجود دارد . ما را در رفع اشتباهات و تکمیل اطلاعات، یاری نمایید . منتظر ارسال مقالات، مطالب و دست نوشته های شما اهالی روستا، درباره موضوعات مختلف هستیم*

ترانه و شعر در مازندران

 

 

در خطه سرسبز مازندران شعر و موسیقی همواره به یکدیگر تعلق داشته اند. اگر اسرار کار دست جمعی را بنابر عقیده برخی از محققین منشاء کشف وزن و آهنگ بدانیم، آنگاه می توان گفت سرزمین مازندران با آن همه مواهب طبیعی که کار و فعالیت و کوشش دست جمعی را از مراحل آغازین زندگی برای مردم این مرز و بوم اجتناب نا پذیر می ساخته است.

 

سابقه شعر و ترانه طبری نیز با همان قدمت و سابقه است. هنگامی که هیزم شکن مازندران برای به پا داشتن پایه های کومه خود به بریدن چوب در جنگل مشغول بود یا شالیکار در مزرعه اش به کار نفس گیر (نشاء) و بعد (وجین) و پس از آن به شب پایی اشتغال می ورزید و یا زمانی که چوپان مازندرانی در نیمه های شب یا صبح مه آلود و یا در ساعات دیگر شبانه روز بار تنهایی را به دوش می کشید. هیچ چیز غیر از آواز و ترانه های محلی که بیانگر غم ها و آرزوهای او بود، وی را تسکین نمی داد و یا به ادامه کار و فعالیت ترغیبش نمی نمود.

 

این است که شعر و ترانه با زندگی مردم مازندران در کار و بیکاری در غم و شادی و در جمع و تنهایی، پیوندی ناگسستنی دارد.زن مازندرانی با نغمه شیرین لالایی طفلش را خواب می کند و با ترانه هایی به لطف بهشت پارچه می بافد و یا از چشمه آب می آورد، خانه را رفت و روب می کند و پابه پای مرد خانه تآثیر بی انکار خود را در پیشرفت کار مزرعه و گله داری با ثبات می رساند و مرد مازندرانی نیز در همه وقت و همه کار شعر و ترانه را به یاری می گیرد و آنگاه که در مرگ عزیزی به سوگ می نشیند بار غم دل را در شعرو آهنگ جای می دهد.

 

سابقه سرایش به گویش طبری بسیار قدیمی است به همین اعتبار پیشینه آهنگ و آواز نیز در این سامان از قدمت زیادی برخوردار است. آهنگ هایی که مازندرانی ها حرف دلشان را در آن بیان می کنند. آهنگ دردها، آرزوها، سوز عشق، تب و تاب فراق، ذوق و شوق وصال است.

 

این آوازها با ذوق و احساس آدمی،همگامی بی گفتگویی را دارد هیچکس نیست که آهنگ دلنشین امیری را که با اشعار شاعر بلند آوازه طبرستان امیر پازواری جان می گیرد را بشنود و از غم ها رهایی نیابد و دلش از لذت گریستن سرشار نگردد.

 

آواز جاودانه کتولی به راستی آسمانی است اگر بعضی از شعر و آهنگ های مازندرانی را که ساخته طبع و ذوق طبیعی روستائیان این دیار است بشنویم تابلوی پر نقش و نگاری از نقاشی را جلوی چشم خود مجسم می کنیم. این است که از شنیدن آن ایمان می آوریم که این موسیقی از جان نشآت گرفته شده است.فرهنگ مردم این دیار نمایانگر آرمانها،اندیشه ها و زیبایی شناسی توده هاست.

 

 


شعر و ترانه و کاربرد آن در زندگی مردم مازندران

 

در اشعار مازندرانی خصائص اقلیمی و طبیعی منطقه به وضوح دیده می شود.
عناصر زنده و ملموس طبیعت ناهمواری ها، کوه، جنگل، دریا، کار دامداری، کشاورزی و... به گونه ای در تصاویر هنری آن راه دارد.

ریتم یا وزن و نوای موسیقی در تناسب با طبیعت و شیوه های کار در موسیقی فولکلور هماهنگی و ارتباط مستقیم دارد.

آفرینندگان اصلی فولکلور، هنرمندان عامه هستند که در میان توده های مردم زندگی می کنند. هنرمندان توده معمولا صدای خوشی دارند و برخی هم سازی می نوازند.


 

موسیقی مازندرانی

مردم ساده و پاکدل ترانه هایی زیبا و ساده خلق کرده اند که گذشت زمان از لطافت و زیبایی آن ها کم نکرده است. چه بسا هنرمندان و شاعرانی که در زمان خود سرشناس بوده اند نام آنها ورد زبان اهالی کوچه و بازار بوده ولی بعد از چندی خاکستر فراموشی بر نام و آثارشان نشست اما ترانه های عامیانه هر روز درخشندگی بیشتری به دست آورند.

بنای هنر عامیانه با کوچکترین تغییری فرو می ریزد. چون چشمه ای زلال گل آلود می شود. تآثیر نغمه های بومی ناگفتنی است. نغمه های بومی و آوازهای محلی از آن جهت زیبا و دل انگیزند که از دل مردمی ساده و بی پیرایه بر می خیزند و بر دل ها می نشینند.

 

هر گونه دست زدن به ترانه های عامیانه سبب می شود که اصالت و زیبایی آنها از بین برود.

 

موسیقی بومی مازندران که سینه به سینه تداوم یافته دارای تاریخ مدونی نیست ولی از اشعار موجود می توان به قدمت آن پی برد.

 

این موسیقی را اهل فن و صاحب نظران بومی به عنوان موسیقی مقامی می شناسد و ترانه ها و تصانیف را هم مقام عنوان داده اند که البته در شرق مازندران به کیجا جان و در غرب آن به کیجا جانک هم مشهور است ولی در حال حاضر در مازندران کمتر عنوان مقام به کار گرفته می شود.

 

مفهوم(حال)بیشتر معمول است.مثلا(امیری حال)(کله حال)(کتولی حال(


سندی که ثابت کند (مقام)در مازندران قدیم متداول بوده است چنانچه ذکر شد اشعاری است که قدمت تاریخی دارند.

مثلا:

اتا یار دارمبه و مهربونه(یک یاری دارم که مهربان است(

اتا لله دارنه و چهل مقومه(یک لله (نی محلی) دارد که چهل مقام دارد)

 

موسیقی بومی مازندران از نظر تطبیق با دستگاه های موسیقی ایران بیشتر در دستگاه شور و آواز دشتی و گاها در دستگاه سه گاه قرار دارد این موسیقی بیشتر بر اساس صنعت و تک خوانی استوار است از آنجا که مردم با موسیقی ارتباط معیشتی و دامی داشتند نحوه به کار گیری از آن باعث شده است که موسیقی مقامی مازندران به گونه هایی مختلف به کار آید.

مانند:

1. موسیقی آوازی

2. تصنیف ها

3. موسیقی آئینی

4. موسیقی گوداری یا(هراتی)

5. موسیقی سازی

 

 

 منبع: مازندنومه

 

ارسال نظر

وبسايت روستا مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است و از انتشار نظراتی که حاوی توهین یا بی‌احترامی به اشخاص حقيقي يا حقوقي و موارد مغایر با قوانین كشور باشد معذور است.

کد امنیتی
بارگزاری مجدد

نظرات  

 
0 # فرشته امینی در تاریخ: شنبه 02 مرداد 1400 ، ساعت 12:05 ب ظ
سلام
آیا ممکنه منابع رو دقیق تر معرفی کنید. مثلا تاریخ و شماره‌ی مازندنومه‌‌ای که به عنوان مرجع معرفی کرده اید.یا مرجعی که از آن نوشته‌ مرحوم محسن پور را نوشته اید.
باسپاس
فرشته امینی



وبسایت روستا:

سلام بر سرکار خانم امینی

با مراجعه به سایت مازندنومه می توان با جستجوی عنوان مقاله، به آن دسترسی داست. یا حتا در موتور جستجومثل گوگل.

سپاس فراوان
نقل قول
 
درباره روستا
شهدا
حماسه سازان
مردم شناسی
کشاورزی
مشاغل و صنایع
آموزش
ورزش
زنان
خیرین
روستائيان نمونه
بنياد علمي فريد
آئينهاي مذهبي
نهادهای اجرایی
بهداشت
مقالات و مطالب مختلف
دیگر موضوعات

 

 

روستــا20