صلوات در فرهنگ مردم مسلمان ایران

صلوات جمله‌ای دعایی و درود خاص بر پیامبر اسلامکه مسلمانان هنگام آوردن نام وی بصورت  عربی اللهم صل علی محمد و آل محمد آنرا ذکر می‌کنند و در نوشته‌ها پس از نام وی بطور کامل یا اختصاری بصورت (ص( می‌آورند.

و آن جمله «اَللّهمَ صَلّّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ محمد» است. گاهی بخش «آل محمد» بنا به ضرورت خلاصه گویی گفته نمی‌شود اما شیعیان بر ذکر آن اصرار دارند و مسلمانان سنی گاهی به آن درود بر صحابه را نیز می‌افزایند. شیعیان نیز گاهی جمله‌های دعایی دیگری نظیر «و عجّل فرجهم» و یا «والعن اعدائهم» نیز می‌افزایند.

صلوات در فرهنگ اسلام و شیعه فقط یک ذکر یا شعار نیست بلکه دعا و رحمتی است که در تار و پود اعتقاد و زندگی مومنان نفوذ کرده و به هم آمیخته است.

صلوات در فرهنگ عامه ی مردم نیز از جایگاه خاصی برخوردار است. مردم روستای ایمن آباد و کروکلا نیز مانند سایر مسلمانان جهان برای صلوات ارزش خاصی قائلند.

از زمانی که کودک بودیم به یاد داریم که اگر میان دو نفر اختلاف و بگو و مگویی رخ می داد؛ بزرگترها فقط به یک جمله بسنده می کردند و می گفتند «صلوات ختم کن» و طرفین دعوا به احترام نام پیامبر(ص) به غائله خاتمه می دادند؛ یعنی گاهی ذکر صلوات به اندازه یک دادگاه و حکم یک قاضی تاثیر دارد.

کشاورزان برای برکت بیشتر هنگام کاشت، داشت و برداشت محصول فراوان صلوات می فرستند.

مداحان و ذاکران اهل بیت(ع) از کسانی هستند که سنت صلوات را در قالب اشعار و رباعی هایی، هنگام شروع مراسم مذهبی و هیات های عزاداری بکار می برند.

در روضه های زنانه هم گفتن ذکر صلوات از مهمترین بخش های مراسم آنان است.

بعضی ها نذر صلوات می کنند یعنی نذر می کنند که اگر آرزو و خواسته شان بر آورده شود مثلا" هزار صلوات بفرستند.بعضی ها نیز پیشاپیش صلوات می فرستند تا نذرشان ادا شود. مثلا" مسافرشان به سلامت به مقصد برسد.

بعضی ها نیز برای در امان بودن از شر و گرفتاری صلوات می فرستند.

هنوز فراموش نکرده ایم که بزرگترها و اهل دل در هر فرصتی از مردم صلوات می گرفتند و این فرهنگ تاکنون باقی مانده است و هرچند در نسل امروزی کمی رنگ باخته است ولی اعتقاد بر آن همچنان پابرجاست.

صلوات فرستادن در داخل اتوبوس های شرکت واحد، مراسم عمومی، چاووشی ها، عزاداری ها، تشییع جنازه ها و حتی مراسم عروسی و شادی، فرهنگی است که در جای جای کشورمان مرسوم است و در قالب های مختلف بیان می شود.

« دهانت را خوشبو کن و بر محمد و آل محمد صلوات بفرست»، «سرازیری قبر، علی به فریادت برسد؛ صلوات ختم کن» ، «خدا پدر و مادر صلوات فرست رو بیامرزه» و «خواهی نشود لال به هنگام ممات، هر زبانی که فرستد به محمد(ص(صلوات » از مواردی است که بهانه ای می شود تا یادی از پیامبر رحمت و خوبی ها کنیم و بر او و خاندانش درود فرستیم.

از این دست بهانه ها بسیار است. مثلا در مسجدی که هنگام مراسم جای نشستن نیست؛ مجری یا سخنران از مردم تقاضا می کند تا با ذکر یک صلوات جلوتر آمده و برای دیگران جا باز کنند؛ سخنران در هنگام سخنرانی برای نوشیدن جرعه ای آب یا پیدا کردن مطلبی از کتاب و یا حتی یادآوری مطلب فراموش شده از مردم تقاضا می کند تا در این فاصله صلوات بفرستند و برخی نیز بدون هیچ بهانه ای و فقط برای روحانی تر شدن مراسم و به قول اهل ادب، تبرکنام مبارک حضرت محمد(ص) را بهانه می کنند تا از مردم صلوات بگیرند.

مردم گاهی برای تشویق دیگران صلوات می فرستند و گاهی برای جلوگیری از اختلاف نام پیامبر را بر زبان جاری می کنند ولی بعضی نیز معتقدند در شروع هر کاری صلواتی بفرست؛ در وقت نماز و هر کاری، وقت و بی وقت صلواتی بفرست.

چای صلواتی، واکس صلواتی، سلمانی صلواتی، نانوایی صلواتی و بسیاری از خدمات دیگر که در سنگرهای هشت سال دفاع مقدس و پشت جبهه ایجاد شد؛ فرهنگ صلوات را در میان مردم نهاینه تر کرد و هنوز هم می بینیم که برخی افراد نان صلواتی و شربت صلواتی نذر می کنند تا هم به نذر خود عمل کنند و هم از مردم صلوات بگیرند.

یکی از سنت های خوبی که در سال های اخیر ایجاد شد؛ فرهنگ صلوات در صدا و سیماست که ابتدای برنامه های خبری خود را با عبارت «با سلام و صلوات بر محمد و آل محمد» زینت بخشیده و فصلی جدید را وارد فرهنگ این مرز و بوم کرده تا جایی که بسیاری از سازمان ها و ادارات در سربرگ نامه های خود، نام پیامبر اعظم(ص) را بهانه ای برای ذکر صلوات مخاطبان قرار می دهند.

برخی از وبلاگ نویسان نیز هنگامی که دیگران وارد این وبلاگ ها و درگاه ها می شوند با عبارتی روبرو می شوند که زیرلب بر محمد و آل محمد(ص) صلوات می فرستند.

بعضی از افراد نیز آهنگ پیشواز گوشی تلفن همراه خود را ذکر صلوات قرار می دهند تا مخاطب از همین چند لحظه هم استفاده کرده و بر پیامبر رحمت درود و صلوات فرستد.

تهیه و تنظیم: عسکری امینی ایمن آبادی

            منابع:  ایرنا_ ویکی پدیا