معرفي چند بازي محلي مازندرانی
حقكا:
بازي با 5 سنگ كه پخش مي شد آغاز مي شد. ابتدا يك سنگ را به عنوان سنگ مادر از پنج سنگ انتخاب كرده و آنرا را به هوا پرتاب مي كردي و تا لحظه فرود آمدن فرصت داشتيد يك سنگ از چهار سنگ باقيمانده را از زمين برداري و سنگ به هوا پرتاب شده را نيز به همراه آن با كف دستت بگيري. موقعي برنده مي شديد كه هر چهار سنگ را از زمين به اين شكل بر مي داشتيد.
اين بازي شرايط سخت تري هم داشت يعني بايد در يك لحظه بجاي يك سنگ دو سنگ را از زمين بر مي داشتي كه به آن جفتي گرفتن نيز مي گفتند. اين بازي را بيشتر دختران روستا انجام مي دادند.
شيوه سخت تر ديگر اين بازي، گرفتن سنگ پرتاب شده با استفاده از پشت دست بود كه بسيار بسيار دشوار مي نمود و اصولا" آنانكه دستان لاغر و استخواني داشتند قادر به انجام اين بازي نبودند.
كشت بازي:
دو دختر در طرفين كش را بصورت مستطيل زير زانو مي گذارند و نفر سوم بصورت پروانه و ضربدري بايد با پا بازي مي كرداگر پايش به كشت گيرمي كرد و هر دوپايش روي كشت نمي رفت مي سوخت و جايش را با نفر بعدي عوض مي كرد.
آغوز کا یا گردو بازی:
بازیکنان گردوها را دو به دو روی یکدیگر چیده و هر یک به نوبت با گردویی به نام کل یا تیره ( گردوی بزرگ تر ) به گردوها می زنند. اگر نفر اول به گردو ها زد و آنها را انداخت فعلا" برنده محسوب می شود و بقیه بازیکنان باید به تیره او بزنند. هر کسی موفق شد صاحب همه گردوها می شود در غیر این صورت نفر اول همه گردوها را جمع می کند.
چلیک مار کا :
بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند. برای بازی دو تکه چوب یا چلیک و چوب بزرگ یا مارکا نیاز دارند. ابتدا گروه اول، چوب کوچک را روی گودالی قرار می دهند سپس با چوب بزرگ به زیر چوب کوچک می زنند و آن را به طرف بالا پرت می کنند . چوب هر یک از بازیکنان که مسافت بیشتری را طی کند، آن گروه برنده می شود. جايزه اين بازي اين است كه افراد بازنده باید به برندگان سواری بدهند.
رزین کا:
رزین يا همان تيركمان وسیله چوبی به شکل Y است که تکه نوار لاستیکی به دو سر انتهای چوب بسته می شود. بازیکن با گذاشتن سنگ لای لاستیک و کشیدن آن به طرف عقب سنگ را پرتاب می کند و گنجشک شکار می کنند. براي بازي مثلا" هدفي را معين مي كنند مثلا" قوطي حلبي يا پلاستيكي يا موردي را نشان مي كنند و به ترتيب به پرتاب مي پردازند هركسي تيرش به هدف خورد او برنده مي باشد.
درنه بازي:
اين بازي بيشتر در مراسم جشن عروسي برگزار مي شود. يك به عنوان سرگروه انتخاب مي شود و بالشت يا حوله اي بر مي دارد و سكه اي را كه در دست دارد در يكي از سه بخش راست مياني يا چپ حوله يا بالشت مي گذارد فردي كه درنه در دست اوست بايد تشخيص دهد سكه در كجاست و قبل از اعلام، بايد بگويد كه چه كسي و چه تعداد ضربه بايد به او بزند. اگر درست تشخيص داد با درنه كه پارچه اي است كه مثل كيسوي به هم بافته به هم تنيده شده و بسيار محكم مي باشد به دست طرف مقابل مي زند و در غير اينصورت طرف مقابل بايد تعداد ضربه هاي اعلام شده را به او بزند.
اگر پاسخ درست بود كه هم ضربه را مي زند و خود ادامه مي دهد. در غير اينصورت هم كتك مي خورد و هم مي نشيند تا طرف مقابل ادامه دهد.
در اين بازي محدوديت نفرات وجود ندارد و طرف مي تواند اعلام كند كه تمامي نفرات مثلا" سي يا چهل نفر يك يا دو ضربه به آنها بزند و در صورت اشتباه بايد از تمامي حاضزان كتك بخورد و آخرين نفر بلند مي شود و پس از ضربه بازي را ادامه مي دهد.
رَسِن بازی:
از بازی های نمایشی سنتی مازندران به ویژه در غرب استان، ریسمان بازی است. این بازی غالبا" در مراسم عروسی برگزار می شد. ریسمان بازان دو نفر هستند یک نفر به عنوان بند باز بالای طناب راه می رود و دیگری به نام شیطانک در پایین می ایستد. بند باز بالای طناب با گذاشتن مجمه(سینی بزرگ مسی یا روی) روی سر یا سوار شدن روی دوچرخه روی طناب راه می رود و شیطانک نیز در پایین با درآوردن شکلک و حرکات خنده آور تماشاچیان را سرگرم می کند بعد از پایان نمایش شیطانک در بین تماشاچیان می چرخد و پول و شیرینی جمع می کند. چون اين بازي بصورت سرگرمي نمايشي است و هنر و تبحّر ويژه اي مي خواهد در مراسم جشن عروسي برگزار مي شود و جداي از هداياي نقدي مهمانان صاحب خانه يا صاحب مراسم جشن نيز پول و يا مواد غذايي و شیرینی به آنان مي دهد.
گاوجنگی:
از دیگر سرگرمی های دیرپا، مراسم گاو جنگی در روستای شیر کلا شهرستان نور است که به زبان محلی تشک جنگی نامیده می شود. این مسابقه هر سال و یک هفته بعد از اتمام کشتی لوچو در اوایل مرداد ماه به مدت 10 روز برگزار می شود.
قبل از انجام مسابقه از اهالی محل مبلغی پول بابت هزینه های ضروری جمع آوری می شود. چند روز پیش از مسابقه از طریق نامه تاریخ برگزاری مسابقه به اطلاع اهالی روستاها و شهرها و حتی استان های همجوار رسانده می شود. هزینه نگهداری مهمانان در روستا و کرایه از پول جمع آوری شده پرداخت می شود.
بورده بورده
برای انجام این بازی ابتدا باید یک نفر را انتخاب کنند تا بازی با او شروع شود. برای انتخاب این شخص به وسیله پارچه شلاق پارچه ای (کتک) درست می کنند.
نفر اول کتک را ایستاده و به صورت عمودی در هوا نگه می دارد. شخص دوم از قسمت پایین تر کتک را می گیرد و سعی می کند کتک دولا نشود این کار را افراد دیگر به نوبت انجام می دهند. اگر کتک در دست شخصی خم شد و به حالت افقی درآمد آن شخص به وسط می آید و بازی با او شروع می شود.
بازیکنان به صورت دایره وار و زانوی خمیده می نشینند. شخص انتخاب شده در وسط قرار می گیرد افرا کتک را از زیر زانوی خمیده به حرکت در می آورند و عبارت بورده بورده (رفت رفت) را تکرار می کنند تا طرف را کلافه کنند و از غفلت او استفاده کرده و ضربه یی به پشت او بزنند.
سپس کتک را از زیر زانو رد می کنند و به شخص دیگری می سپارند. اگر شخص ضربه خورنده کتک را از دست کسی بگیرد آن شخص بایستی در وسط قرار بگیرد و بازی از اول تکرار می شود.
قوانین بازی :
1-کتک (شلاق) فقط باید به قسمت پشت شخص بر خورد کند.
2- کتک باید از زیر زانوی افراد رد شود و به نفر بعدی سپرده شود.
3-چنانچه شخصی بر خلاف موارد 1و2 عمل کند به عنوان جریمه به جای شخصی که در وسط است قرار می گیرد.
لال بازی
یکی از بازهای پر طرفدار در گذشته ی نه چندان دور نزد جوانان مازندراني « لال بازی » بود. این بازی معمولا در عروسی ها و شب نشینی ها صورت می پذیرفت . در حال حاضر کمتر به این بازی می پردازند.
ابتدا شخصی را به عنوان رئیس ( لال مار ) انتخاب می کردند. سپس بازیکنان که تعداد آنها بین ده الی پانزده نفر بود به صورت دایره وار می نشستند. هیچ کس حق نداشت حرف بزند یا چیزی بخورد و بخندد.
رئیس حرکات گوناگونی انجام می داد مثلا، گوش بغل دستی اش را تلنگر می زد یا شکلک خاصی در می آورد افراد دیگر موظف بودند همان حرکت را تکرار کنند چنانچه شخصی قادر نبود همان حرکت را انجام دهد یا نادرست انجام می داد یا می خندید و حرفی می زد با اشاره رئیس دروسط دایره می نشست و کمرش را خم می کرد دیگر بازیکنان دست ها را روی هم قرار می دادند و سه الی پنج بار به پشتش ضربه می زدند رئیس ( لال مار ) در حالی که دستش بالاتر از دست دیگر بازیکنان قرار داشت ، دستش را به شکل قیچی ، مشت یا سوزن در می آورد . شخص خاطی یا تنبیه شونده اگر نوع آن را تشخیص می داد درجای خود می نشست و بازی از اول شروع می شد درغیراین صورت دوباره تنبیه می شد.
دراین بازی چنانچه شخصی اعتراض داشت از طریق ایما و اشاره رئیس (لال مار ) را متوجه می کرد.
سوچلا
یكی از راه های درآمد روستاهای مركزی مازندران شكار پرنده به روش سنتی در آب بندان به هنگام كم آبی است. اواسط پاییز پرندگان مانند قو، غاز، چنگر، انواع مرغابی و... از نقاط سردسیر به سواحل دریای مازندران كه دارای آب و هوای معتدل است، مهاجرت می كنند و بیشتر در آب بندان ها كه به علت كشت شالی ، محل مناسبی برای تغذیه پرندگان است، ساكن می شوند.این شكار از اوایل پاییز هر سال تا 15 اسفند در شب های تاریك بدون تیراندازی با وسایل شكار سنتی و رعایت مقررات محلی انجام می شود. در این مدت آب بندان قرق و تیر اندازی در فاصله 500 متری اطراف آن ممنوع می شود. این نوع شكار توسط تور و بیشتر در روستاهای گل نشین، سیدمحله، زرین كلا، لاریم و مشك آباد در مسیر جاده ساری – بابلسر از طریق جاده خزر آباد انجام می شود.
صید سنتی به روش روز دما:
روز دما معمولا" در اواخر مهرماه با مهاجرت پرندگان وحشی به آبگیرها در روز انجام می شود. برای این كار چند روز قبل از مهاجرت پرندگان وحشی، اردك ها تربیت شده را در محل صید نگه داری می كنند تا به محیط اطراف عادت كنند. سپس در محل مورد نظر گودالی به مساحت حدود 20 متر مربع حفر می كنند. روی گودال توری به صورت عمود قرار می دهند كه به نخی بسته شده است. سر دیگر نخ را صیاد به دست می گیرد با ورود پرندگان وحشی به منطقه اردك های ترتیب شده به جمعپرندگان وحشی می پیوندند و آنها را به طرف گودال می كشانند . سپس صیاد نخ را می كشد و تور روی گودال می افتد و پرندگان به دام می افتند.
منبع: بیتوته
ارسال نظر
نظرات
جالب نیستنند
من کلاس چهارم هستم و برای درس آزاد عالیه
درباره روستا
