تشکیل معاونت روستایی / افزایش مهاجرت روستاییان
معاون پژوهشهای زیربنایی و تولیدی مرکز پژوهشها در گزارشی هشدارآمیز تاکید کرد: «اگر به وضعیت روستاییان رسیدگی نشود مهاجرت آنها افزایش پیدا خواهد کرد، درحالیکه اکنون ١٢ میلیون حاشیهنشین در کشور داریم که بخش عمده آنها کشاورزان مهاجر هستند. باید توجه کرد که این مهاجرتها میتواند برای کشور خطرناک بوده و مشکلات اخلاقی و اجتماعی را افزایش دهد.»
حضور وزیر جهاد کشاورزی در مجلس بهانهای شد برای ارایه گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در خصوص وضعیت کشاورزی و روستاهای کشور. وزیر هم در سخنانی که ایراد کرد ضمن اشاره به برخی مشکلات، سعی کرد بیشتر بهبود وضعیت در دو سال و نیم اخیر را به تصویر بکشد. با وجود بهبود نسبیای که در این دولت در حوزه کشاورزی نمود پیدا کرده است نمیتوان بر وضعیت وخیم بخش کشاورزی و به دنبال آن روستاهای کشور چشم پوشید.
بررسی سهم کشاورزی در تامین درآمد خانوادههای روستایی از سال ١٣٨٠ تا ١٣٩٢ نشان میدهد که هرگاه درآمد حاصل از فعالیتهای کشاورزی کاهش یافته ، درآمد حاصل از فعالیتهای متفرقه جایگزین آن شده است. در این بازه زمانی و مشخصا بعد از سال ١٣٨٣ بهتدریج سهم کشاورزی در تامین درآمد خانوادههای روستایی کاهش یافته و از ٣٣ درصد به ١٧ درصد در سال ١٣٩٢ رسیده است که به مفهوم کاهش ١٦ واحد درصدی سهم درآمد کشاورزی است.
کاهش سهم فعالیتهای کشاورزی در روستاها و افزایش سهم درآمدهای متفرقه باعث کاهش جذابیتهای فعالیتهای کشاورزی و کاهش درآمد حاصل از کشاورزی برای روستاییان به عنوان یک فعالیت مولد و جایگزین شدن فعالیتهای متفرقه شده است. بررسی متوسط سهم فعالیتهای مختلف در تامین درآمد روستاییان از سال ١٣٨٠ تا ١٣٩٢ نشان میدهد که سهم کشاورزی در دهکهای پردرآمد، بهمراتب بیشتر از دهکهای کمدرآمد است.
براساس آمار ارایه شده توسط مرکز آمار ایران هرچه خانواده از درآمد بالاتری برخوردار باشد سهم کشاورزی در درآمد آن خانواده بیشتر است و در دهکهای کمدرآمد روستایی سهم درآمدها از فعالیتهای متفرقه بسیار بالاست.
در بازه زمانی اشاره شده سهم اینگونه فعالیتها ٥٧ درصد از کل درآمد خانوادهها در این دهک کمدرآمد است. در ضمن کاهش صرفه اقتصادی فعالیتهای کشاورزی به عنوان یک فعالیت کاربر، علاوه بر اینکه دهکهای متوسط و پردرآمد را متضرر می کند، باعث ایجاد بیکاری در دهکهای کمدرآمد روستایی که عمدتا بدلیل عدم مالکیت زمین برای کشاورزی بعنوان کارگر در مزارع دهکهای پردرآمدتر اشتغال دارند، میشود.
محمدرضا محمدخانی، معاون پژوهشهای زیربنایی و تولیدی مرکز پژوهشها مجلس در نشست علنی امروز (دوشنبه، ٢٤ خرداد) مجلس شورای اسلامی، پس از گزارش وزیر کشاورزی در صحن علنی، توضیحاتی را از این مرکز ارایه داد و گفت: طبق بررسیهای مرکز پژوهشها خوشبختانه طی دو سال اخیر جریان مثبتی در کشاورزی کشور دنبال شده، بعنوان نمونه عملکرد این وزارتخانه سبب شده ٦٠ درصد واردات کشاورزی کاهش پیدا کند و رشد ٨/٣ درصدی در تولیدات کشاورزی طی سال ٩٣ را داشته باشیم
باید برای کشاورزی کشور برنامه بلندمدت در نظر گرفت
کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس به برخی مشکلات حوزه کشاورزی اشاره کرد و افزود: فعالیتهای این وزارتخانه نشان از تغییرات مثبتی دارد اما به نظر میآید این اقدامات بیشتر تکنیکی هستند و نه راهبردی، البته ممکن است تا حدودی نیز راهبردی باشد اما هر زمانی آقای جنتی از سمت خود کنار گذاشته شوند دوباره جریان منفی در سیاستگذاریها و تصمیمات وزارتخانه جهاد کشاورزی به راه خواهد افتاد لذا باید برای کشاورزی کشور با توجه به ظرفیت آبی برنامه بلندمدت در نظر گرفت.
وی ادامه داد: مرکز پژوهشهای مجلس گزارشی را با عنوان «حساب ردپای آب کشور» در برخی مطبوعات منتخب نوشته و در آن آمارهای جهانی را در این رابطه آورده است؛ برخی افراد در این گزارش گفتهاند ١٠٤ میلیارد مترمکعب آب نداریم بلکه میزان آن ٨٦ میلیارد مترمکعب است در حالی که عدد ٨٦ فقط شامل آبهای «آبی» میشود و «آبهای سبز» در آن نیست. اگرچه میتوان از این مطلب برداشت کرد که محصولات ما با کیفیت مناسب تولید نمیشود و سرمایه اصلی برای تولید چغندر قند در بخشهای دیگر استفاده میشود که بعدها قطعا دچار مشکل خواهیم شد.
پیشنهاد تشکیل معاونت توسعه روستایی
کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با ارایه پیشنهاد این مرکز به وزیر کشاورزی، توضیح داد: پیشنهاد میشود معاونتی تحت عنوان «معاونت توسعه روستایی» تشکیل شود چرا که اکنون این وظیفه را سازمانهای مختلفی مربوط به راه و ترابری، بهداشت و درمان، مسکن و شهرسازی و... انجام میدهند اما این روند از هم گسیخته مشکلاتی را ایجاد کرده است چرا که کشاورز بیش از نیاز به جدولبندی، به معیشت و تولید محصول در شرایط مناسب نیاز دارد.
واردات ۹ میلیارد دلاری مواد غذایی در سال گذشته
در جلسه صحن علنی روز گذشته وزیر جهاد کشاورزی نیز با ارایه گزارشی تصریح کرد: برای تولید پایدار باید منابع پایهای مانند آب و خاک حفظ شود. به گزارش خانه ملت محمود حجتی گفت: ابتدا باید مقایسهای بین وضعیت بخش کشاورزی و چگونگی وضعیت کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته در این راستا صورت گیرد.
وزیر جهادکشاورزی ادامه داد: برای افزایش تولید در بخش کشاورزی باید منابع پایه حفظ شود و به افزایش بهرهوری توجه شود. غلات که از اساسیترین نیازهای بشر است از موضوعاتی است که در رشد تولید بخش کشاورزی باید به آن بیشتر توجه شود. براساس پیشبینی فائو، تولید غلات از دو هزار و شصت و هشت میلیون تن نهایتا به سه هزار و نه میلیون تن برسد.
حجتی افزود: کشورهای در حال توسعه در خصوص تولید با وجود افزایش روز به روز وابستهتر میشوند اما کشورهای توسعه یافته بازارهای جهانی خود را حفظ خواهند کرد و در این راستا ضریب خودکفایی در کشورهای در حال توسعه در سال ٢٠٠١، رقم ٩١ درصد است و در سال ٢٠٣٠ پیشبینی ٨٧ درصدی و در سال ٢٠٥٠ پیشبینی ضریب خودکفایی ٨٦ درصدی شده است، یعنی وابستگی در کشورهای توسعه یافته روز به روز کاهش مییابد.
او متذکر شد: در کشورهای صنعتی، تولید بیش از نیاز است و بازارهای جهانی را در اختیار دارد و با وجود اینکه این کشورها نیز با مسائل زیست محیطی و از دست دادن خاک کشاورزی روبهرو هستند اما امنیت غذایی را حفظ میکنند.
یارانه میلیاردی کشاورزی در کشورهای توسعه یافته
او در خصوص موضوع سرمایهگذاری در بخش کشاورزی گفت: به دلیل اینکه تولید در بخش کشاورزی با مشکلاتی مانند سرمازدگی، سیل، خشکسالی و آفات روبهرو است، بنابراین باید حمایتها و پشتیبانیهای بیشتری صورت گیرد، همچنان که در کشورهای توسعه یافته یک میلیارد دلار یارانه به این بخش اختصاص داده میشود البته میزان آن در کشورهای مختلف متفاوت است.
منبع: آبادي نيوز