پيشينه و وجه تسميه روستاي ايمن آباد و كروكلا

روستاي ايمن آباد و كروكلا با بيش از چهارصد سال قدمت تاريخي، در دهستان كاري پي از بخش لاله آباد شهرستان بابل در استان مازندران واقع شده است.

فاصله روستا تا شهرستان بابل، 12 كيلومتر مي باشد.

روستا در منطقه جلگه اي و دشتي قرار دارد و  محصول برنج كه  حاصل تلاش و رنج  زنان ، مردان و حتي كودكان كشاورزش  مي باشد بسيار مرغوب است.

وجه تسميه:

1-                 ايمن آباد

در لغتنامه دهخدا  چنين معني شده است:

محل بي بيمي و بي خطري،جاي امن و آسايش، موضع امن و راحت، مقام امن و جاي امن، جاي امن و آباد و جاي امن و سلامت.

واژه ايمن آباد را  نظامي گنجوي در شعرش بسيار زيبا به كار برده است:

خردمند را  خوبي از  داد اوست                                پناه خدا  ايمن آباد  اوست

البته در تقسيمات كشوري نام امين آباد براي روستا برگزيده شده است. دهخدا در لغتنامه اش امين آباد را اينگونه معني مي كند: امانتدار ، مقابل خائن.

 امين آباد به نام روستاهاي مختلفي در شهرهاي مختلف ايران نامگذاري شده است، از جمله: مشهد، بجنورد،رفسنجان، فيروز آباد، سنندج، كرمانشاه، همدان، بيجار، مراغه، تبريز، مهاباد، رشت، شهسوار، زنجان، قم، تهران، شهر رضا، اصفهان و  ساوه.

نام ديگر روستا، كه ورد زبان مردم است و به خاطر سيلاب كمتر بسيار ساده تر تلفظ مي شود ابنوا مي باشد كه علل خاصي براي وجه تسميه اين نام يافت نشده است. فقط حاج مختار حسيني كدخداي سال هاي 1335 تا 1341 عنوان مي كند پس از  سال 1306 كه شناسنامه براي مردم روستا صادر شد نام ابنوا را مردم بكار بردند.

در اسناد و مداركي كه به دست آمده است نام هاي  ايمن آباد و امين آباد هر دو به چشم مي خورد.

در قباله زميني كه از سال 1317 هجري شمسي برابر با 1357 هجري قمري به چشم مي خورد نام ايمن آباد ثبت شده است.

از سال 1304 ه. ش  نيز وقفنامه قرآني است كه در آنجا پسوند امين ابادي براي نام سيد احمد حسيني امين آبادي ذكر شده است.

اما قديمي ترين سندي كه تا به حال بر جاي مانده است فروشنامه ي زميني است كه در ماه رمضان سال 1206 هجري قمري، برابر با ارديبهشت 1171 هجري شمسي يعني حدود  222 سال پيش از سوي ملا آقاجان حسيني براي ملا خانه يا مكتبخانه روستااهدا و ثبت شده است. در اين فروشنامه، نام قريه ايمن آباد به وضوح ذكر شده است.

بر اساس اطلاعات ميداني به دست آمده  طي گفتگو با آقاي محمد حسين زاده قياثكلايي، متولد سال 1341 ، ايشان عنوان نمودند كه ايمن آباد مركز عبور و مرور روستاهاي مختلف منطقه دابودشت آمل بوده است. مردم روستاهاي موزي كتي عليا و سفلي(ديوكلاي قديم)، سراج محله، نرگس مرز، مجيد آباد، دنگه پيا، تنها كلا، بامر كلا، اسب شورپي به سمت مياندسته و بيجي كلا و از آنجا به ايمن آباد مي آمدند و از اين روستاي محوري، مهم، پيشرفته و آباد آن زمان راهي شهر بابل مي شدند.

جاده ها بسيار ناهموار بود آنهم با  گل و لاي فراوان، به حدي كه اسب در گل مي ماند چه رسد به آدمي. حتي اسب شور پي هم به خاطر اينكه رودخانه اي در آنجا بوده است و اسب را در پي يا كنار رودخانه اي بزرگ مي شستند به اسب شور پي (جايي كه اسب ره اونجه شورننه) معروف شد.

مردم روستاهاي مختلف دابودشت، تماما" از روستاي ايمن آباد خريد نموده و مايحتاج خود را از بقالي هاي اين روستا تهيه مي كردند. مغازه بقالي موجود در روستاي ايمن آباد در دهه سي و چهل، تمامي مايحتاج را از شير مرغ تا جان آدميزاد  در مغازه اش داشت و داد و ستدها، كالا به كالا بود. يعني تخم مرغ يا مرغ و اردك و يا برنج مي داديم و ساير ملزومات را خريداري مي كرديم.

از آنجا كه روستاي ايمن آباد در منطقه، از اهميت ويژه اي برخوردار بود و مردم منطقه دابودشت مي بايست از بابل به ايمن آباد آمده و از آنجا راهي بيجي كلا و با پاي پياده يا با اسب راهي آبادي شان شوند، پس از غروب آفتاب بويژه در زمستان مردم در اين روستا بيتوته مي كردند يعني مردم ايمن آباد كه مردمي  آرام، خونگرم و مهمان نواز بودند، اجازه نمي دادند در دل شب در  آن تاريكي مطلقو با وجود حيوانات وحشي، آنهم با جاده ي ناهموار و گِلي آنزمان، مردم به روستاهاي خود بروند و آنان را در منازل خود مهمان مي كردند.

آقاي حسين زاده قياثكلايي آهي مي كشد و مي گويد يادش به خير...

از طرفي ايمن آباد جاي امني بود و به خاطر اين مسئله مهم بود كه پدران ما مي گفتند روستاي ايمن آباد.

در آن سالها ابنواي نون بسيار معروف بود كه به آن نانها، ترنون نيز مي گفتند. اولين نانوايي منطقه نيز در ايمن آباد ساخته و افتتاح شد و معروفترين نان منطقه به شمار مي رفت و به ناني كه پخته و عرضه مي شد نان بربري بزرگ مي گفتند.

2-                 كروكِلا

در لغتنامه دهخدا چنين معني شده است: دهي است از دهستان لاله آباد بخش مركزي شهرستان بابل، منطقه دشتي است و معتدل و مرطوب است،  465 تن سكنه دارد.

كروكلا از دو بخش  كَر  و  كِلا  تشكيل شده است.

براي  كَر   آنگونه كه بزرگان محل تعريف نموده اند امامزادگاني چون عزيزاله و هيبت اله كه در روستاي داودكلا آستانه سر مدفون مي باشند، براي فرار از دست ماموران زمان خود كه با نيت كشتن آنان در تعقيب شان بودند به اين نقطه رسيده كه مردم روستا در حال جمع آوري محصول برنج بوده و با شنيدن داستانشان، آنها را در وسط  كَركوفا مخفي مي كنند، تا ماموران دولت از آنجا دور شوند.

( كَركوفا به ساقه هاي تراشيده برنج گفته مي شود كه به دسته اي بزرگتر يعني كَسو و شش الي ده كسو را به دسته هاي بزرگتر يعني كَر دسته بندي كرده و گره مي زدند تا حمل آن ساده تر گردد و سپس براي در امان بودن محصولاتشان از رطوبت و باران احتمالي، همه را بصورت دايره وار و عمودي به قطر حدود شش متر و ارتفاع سه الي پنج متر مي چيدند. ابتدا اطراف و سپس وسط آن جداگانه چيده مي شد تا تمامي محصول جمع آوري شود)

كِلا نيز بر اساس لغتنامه دهخدا به پارسي و طبري قريه، ده و محله را گويند. در بعضي از اسامي امكنه گيلان و مازندران اين كلمه به آخر مي پيوندد و شايد در اصل، قلعه عربي، همين كلمه باشد، مزيد موخر امكنه.  چنانكه در كروكِلا، داودكِلا، هلال كِلا، اندي كِلا و ......

از اين رو  بر اساس فرمايش بزرگان كروكلا، اين روستا چنين نام گرفت. ده يا محله اي كه  امامزادگاني چون عزيزاله و هيبت اله در ميانه كر مخفي شدند تا جانشان در امان بماند و به مرور زمان بر اثر محاورات،كَر كِلا به كروكلا تغيير يافت.

البته برخي ها نيز خلاف اين مطلب را عنوان مي كنند كه بر اساس تقاضاي امامزادگان كه آنان را پناه داده يا مخفي نمايند مردم  خود را به كري زده كه ما ناشنوائيم و متوجه سخنان شما نمي شويم. چون در صورتي كه ماموران دولت متوجه مي شدند كه مردم روستا به آنان پناه داده اند، پناه دهندگان به فراري ها مجرم شناخته شده و به اشد مجازات گرفتار مي شدند. لذا برخي ها اينگونه تعبير مي كنند كروكلا يعني محله اي كه مردم خود را به كري زدند در راستاي تقاضاي امامزادگان.

البته كهرود كه يكي از رودخانه هاي روستاست برخي ها را بر آن داشته كه كهرود كلا نام روستا بوده است كه به مرور زمان به  كهروكلا و سپس به كروكلا تغيير نام داده است.

كروكلا حدود سال هاي  13320 تا 1325 به دليل تجمع جمعيت در دو منطقه به كروكلاي بالا و پايين تغيير نام يافت.

البته نام قديمي بالاكروكلا قاضي محله بوده است كه مردم به قاضي تپه مي شناسند. از حدود 400 سال پيش مداركي در دست است كه اين مكان محل قضاوت قضات، براي مردم منطقه بوده است.

قديمي ترين راه جاده اي كه هر سه روستا تا سال 1339 از آن استفاده كرده و همچنان نيز استفاده مي شود، از روستاي بالا كروكلا به سمت روستاي ورمتون و از آنجا به جاده قديم آمل به بابل متصل مي شود. رفت و آمد از کروکلا و از آنجا به داود كلا مي رفتند و از از داودکلا به جاده قدیم و با اتوبوس که کرایه اش 5 ریال بود به بابل می رفتند.

حاج سيد قدرت اله هاشمي كرويي نتيجه مير صفي خان لاله آبادي كدخدا و باني حمام تاريخي روستا، مي گويد:

در سال 1306 مسئولین ثبت احوال براي صدور شناسنامه و آمارگيري به روستاي كروكلا آمدند، شهرت يا نام خانوادگي اهالي مثل حسینی ها و هاشمی ها از همان زمان شكل گرفت.

برای صدا زدن افراد هم در قدیم، اول نام پدر و بعد نام پسر را صدا می زدند و پدر بزرگم کربلائی سید فضل الهکه آن زمان کدخدا بود، شناسنامه ها از خانه ی ايشان كه الآن خانه بنده مي باشد صادر مي شد.

حاج قدرت اله  با کمک مردم، توانست مسجد صاحب الزمان پائین کروکلا و سقا نفار بالا کروکلا را بسازد. این سقا نفار احترام، ارزش و قداست خاصی برای مردم دارد.

آنگونه كه بزرگان محل از جمله حاج سيد مختار حسيني ايمني(ره) و حاج قدرت اله هاشمي  كرويي عنوان مي كنند:

در زمان هاي  قدیم دو برادر بودند به نام هاي علي و امين. آنان براي فرار از دست ماموران دولتي آن زمان، به اين روستا پناه آوردند. علی در کروکلا ماند، و امین به محل بالاتر رفت، که بعدا"  امین آباد نامگذاری شد. ايشان عنوان نمودند كه هر کسی که در روستا سید نیست، اصالتا" اهل امین آباد و کروکلا نیست و مهاجر مي باشند. باقی مردم يعني سيد ها، جدشان به همین سید علی و سید امین بر می گردد.

در قدیم کروکلا و امین آباد، یکی بودند، و تکیه و مسجد  این محل، قاضی تپه بود. با افزایش جمعیت و مواجه شدن با کمبود جا، ارباب کروکلا يعني علی در آنجا تکیه اي ساخت. وقتی جمعیت بیشتر شد، برادر بزرگتر يعني علی زمین بیشتری را در تقسیم زمین ها صاحب شد. او زميني را به مساحت  حدود 2 هکتار  وقف کرد و دستور ساخت مسجدي در امين آباد داد كه به ناممسجد جامع در حال حاضر معروف است، همين مكاني كه شهدا در آن مدفون هستند. ناگفته نماند اين زمين پر بود از باغ ازگيل كه درآمد حاصل از فروش ازگيل ها صرف كارهاي عمراني مسجد مي شد.

بعد از ساخت این مسجد، مردم در ماه رمضان براي اقامه نماز و انجام اعمال مذهبي ماه رمضان در  مسجد روستاي ايمن آباد دور هم جمع مي شدند و محرم برای عزاداري و شام دهی كه واقعا" غذا مختصر بود و جايي براي بچه ها نبود در تکیه کروکلا دور هم جمع می شدند.

با گذشت زمان و افزايش جمعيت تکیه ی جدیدی حدود 200 متر كنار مسجد ايمن آباد ساختند. با ستون هاي چوبي يا ناله ستون يا نعلبندان (نالستون) که در آن گاو و اسب را می بستند. اين تكيه حدود سال هاي 1280 تا 1290 هجري شمسي ساخته شد.

حدود سال هاي 1335 طي جلسه اي كه از سوي حاج مختار حسيني كدخداي وقت روستاي ايمن آباد و مشهدي عباس كريمي كدخداي پيش از ايشان و همچنين سيدبابا حسيني گرفته شد تصميم بر تعمير و بازسازي تكيه ها و سقانفارها كردند. و اين كار در سال 1339 عملي شد.

منتظر اطلاعات بيشتر و دقيق تر و رفع نواقص موجود از سوي شما هستيم.