*اطلاعات موجود در سایت بیشتر بصورت میدانی جمع آوری شده است و احتمال اشتباه وجود دارد . ما را در رفع اشتباهات و تکمیل اطلاعات، یاری نمایید . منتظر ارسال مقالات، مطالب و دست نوشته های شما اهالی روستا، درباره موضوعات مختلف هستیم*

برداشت برنج

 

برنج پس از گندم مهمترين محصول کشاورزي است و نقش بسيار بارز و چشمگيري در تغذيه مردم جهان و نيز کشورمان دارد و همينطور اين محصول پس از گندم بيشترين سطح اراضي کشاورزي را در جهان به خود اختصاص داده است . بر اساس آخرين آمار منتشر شده از سوي سازمان خوار و بار کشاورزي جهان، در آخرين سال مورد گزارش(2003) سطح کشت برنج جهان 150,938,100 هکتار بوده است.

 

 

 

بر اساس آخرين آمارگيري که درسال 81 انجام شده است سطح زير کشت برنج کشورمان 611238 هزار هکتار بوده است، که نسبت به سال گذشته 7/18 در صد افزايش داشته است و در سال 82 سطح زير کشت برنج کشورمان 583،773 هزار هکتار بوده است. 

 

با توجه به اينکه محصول برنج براي رشد و نمو و بازدهي، به آب و هوايي مرطوب و نسبتاً گرم و آب فراوان نياز دارد و مساعدترين منطقه براي کشت آن، سواحل جنوبي درياي مازندران است، بنابراين بيشترين سطح زير کشت برنج در استانهاي ساحلي درياي خزر قرار دارد.

بر همين اساس و بر اساس نتايج آخرين طرح آماري اجرا شده در سال 1382، بيشترين سطح در استان گيلان با 196،530 هکتار مي باشد. پس از گيلان که مقام اول را درسطح زير کشت دارا  است، استانهاي مازندران، گلستان و خوزستان به ترتيب مقام دوم تا چهارم را به خود اختصاص داده اند.

  برنج بعنوان مهمترين محصول استراتژيک استان مازندران با سطح زير کشت 239 هزار هکتار، بيش از 38 درصد سطح زير کشت و 42 درصد توليدکشور را بخود اختصاص داده است. اين محصول با توليد بيش از 000/420/1 تن شلتوک و بالغ بر 000/850 تن برنج سفيد بيشترين سهم را در توليدات کشاورزی استان دارد.

با توجه به پتانسيل آبی استان که حدود 7 ميليارد متر مکعب است آب مورد نياز اراضی شاليزاری حدود 5/2 ميليارد متر مکعب می باشد که بيش از 350 ميليون متر مکعب آن از آببندان های موجود در استان و حدود 360 ميليون متر مکعب از مخازن سدهای استان و مابقی از طريق چاه و رودخانه ها تأمين می­گردد.

 از مجموع 000/239 هکتار سطح زير کشت اراضی شاليزاری استان مازندران بالغ بر 113256 هکتار را ارقام پر محصول (4/47 درصد)، 000/125 هکتار ارقام محلی (3/52 درصد) و 744 هکتار را برنج هيبريد تشکيل می دهند.

بيشترين سطح زير کشت ارقام پر محصول را مربوط به رقم ندا با سطحی معادل 80 هزار هکتار و بيشترين سطح زير کشت ارقام محلی را از نوع طارم می­باشد. مازندران داراي ۲۴۰هزار هكتار اراضي شاليزاري است كه سالانه با توليد يكميليون و۳۵۰هزار تن شلتوك برابر با حدود ۹۰۰هزارتن برنج سفيد، ۴۴درصد برنجكشور را تامين مي‌كند.

 

 

 

برداشت برنج یکی از مراحل حساس و مهم در زراعت برنج می­باشد که سه روش برای آن در نظر گرفت:

 

1- روش دستی

2- روش دروگر

3- روش برداشت با کمباین

 

 

 

1- روش دستی :

 در روش دستی کشاورز بعد از اطمینان یافتن از رسیدن محصول به صورت دسته جمعی و با استفاده از نیروی کار، عموماً از سمت شمال  مزرعه (همسو در جهت خواب برنج)  درو را شروع کرده و دسته­های شالی درو شده را بر روی باقیمانده ساقه برنج (آلم)  رو به  شمال قرار می­دهد تا با تالبش نور خورشید دسته­های شالی درو شده خشک شوند که بسته به شرایط آب و هوایی یک الی دو روز به طول می­انجامد.

 

 

2- روش برداشت با دروگر:

در این روش  کشاورز دروگر را در صورت ایستاده بودن برنج خلاف جهت خواب آن از قسمت پائین ساقه برداشت نموده و دسته­های شالی دروشده را به صورت نواری روی زمین قرار می­دهد که بعد از خشک شدن طی یک الی دو روز، با کمباین مخصوص آنرا برداشت می­ نماید.

 

 

3- برداشت برنج با کمباین مخصوص ( برنج )

این دستگاه بعلت داشتن شنی مخصوص در اراضی که کاملا خشک نیستند، کار برداشت برنج را انجام می دهد. این دستگاه با توجه به اینکه کار برداشت و خرمنکوبی را در یک زمان انجام می دهد، راندمان بالایی دارد( روزانه یک تا سه­هکتار).

تنها مشکلی که در برداشت و خرمنکوبی با این دستگاه پیش می آید. خشک کردن شلتوکهاست، چونکه در این روش ، رطوبت شلتوکها در حین برداشت و خرمنکوبی بالا بوده (20 تا 22%) و باید بلافاصله بعد از برداشت و خرمنکوبی شلتوک خشک شود تا رطوبت به 14 تا 15% تقلیل یابد. لذا زمانی این نوع کمباین ها کاربرد وسیع پیدا می کنند که تعداد خشک کن های منطقه به اندازه کافی باشد.

 به منظور سرعت در امر برداشت و جمع آوری محصول و فرار از شرایط نامساعد جوی و بارندگی و از طرف دیگر به علت گران شدن دستمزد کارگری جهت برداشت با دست و جمع آوری و خرمنکوبی، ناگزیر از ساختن خشک کن ها و بکارگیری این کمباین ها در منطقه خواهیم­­­­­­­­­­­­بود.

در این روش هزینه برداشت و خرمنکوبی در یک هکتار زمین شالیزاری حدود 000/350 تومان برای کشاورز تمام می شود.هزینه ی تولید کاهش می یابد نسبت به برداشت برنج با دست.

دروگرها و کمباين غلات مخصوص مناطق معتدله براي برداشت برنج نيز مناسب هستند. به طور کلي برداشت برنج را نمي توان تا هنگامي که کليه شلتوک ها به قدر کافي خشک شوند (مقدار رطوبت 14-12 درصد) و در انبار خطري تهديدشان نکند به تاخير انداخت. لذا برداشت را معمولا زماني بايد شروع کرد که رنگ خوشه ها به زردي گرائيده و دانه هاي پايين خوشه در مرحله خميري سخت باشند. در اين مرحله رطوبت محتوي دانه از 20 تا 27 درصد متغير است. چنانچه برداشت محصول تا مرحله کاهش رطوبت دانه به کمتر از 20درصد به تاخير افتد تلفات ناشي از ريزش ممکن است تا حد بسيار زيادي افزايش يابد. موقع برداشت بستگي به شرايط آب و هوايي منطقه و ارقام برنج دارد.

 به طور کلي برداشت زماني صورت مي گيرد که رنگ بوته ها به زردي رفته و گياه به رسيدن فيزيولوژيکي رسيده باشد يعني رشد و نمو بوته خاتمه يافته باشد. در اين هنگام دانه ها سفت و با فشار بين دو انگشت دست شکسته و له نمي شوند. در شمال ايران برنج را از اواخر مرداد تا اوائل مهر برداشت مي کنند.

حدودا 20 روز قبل از برداشت محصول بايد به کلي آب را از مزرعه خارج نمود تا عمل برداشت آسانتر و سريعتر انجام گيرد. در طريقه برداشت دستي شخص دروگر دسته چوبي داس را در دست گرفته و با دست ديگر ساقه ها را مي گيرد و ساقه گياه را مي برد. سپس محصول را دسته دسته در روي باقيمانده ساقه ها که ارتفاعي در حدود 25 تا 35 سانتي متر دارند قرار مي دهند تا نسبتا خشک شود.

دسته هاي برنج را طوري در روي زمين قرار مي دهند که پانيکول ها به طرف بالا و ساقه ها پايين باشند. ماشين هاي دروگر ساقه هاي برنج را بريده و در روي نواري به طول مزرعه در روي زمين گذاشته مي شود. دقت در انجام درو بسيار مهم است زيرا در اثر تکان ها و ضربه ها ساقه ها شديدا به زمين مي خورند و بيم آن مي رود که خوشه خرد و شلتوک از خوشه جدا گردد.

بنابراين بايد نهايت دقت را انجام داد تا ساقه هاي برنج پس از بريده شدن به آهستگي جمع آوري و در روي نواري قرار گيرند. بعد از برداشت دسته هاي برنج برداشت شده را به مدت يک شبانه روز در مقابل تابش آفتاب و جريان هوا قرار مي دهند تا نسبتا خشک شوند. سپس خوشه ها را کوبيده و دانه ها را جدا مي کنند و به کارخانه هاي برنج پاک کني حمل کرده تا دانه ها از پوسته جدا شوند.

 

 

 

عملیات برداشت

وقتی رنگ اندام های از سبز به زرد تغییر یافته اند(معمولا 4 تا 6 هفته بعد از گل دادن رخ می دهد). زمین تا حد ممکن خشک است. میزان رطوبت شلتوک 20 تا 25 % است. عملیات برداشت حدود اوایل مرداد ماه شروع می شودو تا اواخر شهریور ادامه دارد.

وقتی برنج برداشته شد 1 تا 2 روز روی ساقه بریده خود قرار دارد تا کاملا خشک شود. بعد آنها را جمع می کنیم .

 

 

عملیات بعد از برداشت

شلتوک را در کارخانه برای جدا کردن پوست و سفید کردن آماده می کنند . ابتدا دانه ها را خشک (رطوبت دانه را در درجه حرارت 35 تا 40 درجه سانتی گراد به مدت 2 تا 4 روز به 14 درصد می رسانند) بعد از این عمل در قسمت دیگر کارخانه پوست از دانه ها جدا گردیده و برنج قهو ه ای را جهت سفیدکردن به قسمت دیگر کارخانه منتقل می کنند. بعد از سفید شدن بوجاری می شود و در نهایت داخل کیسه هایی شده و از آنجا خارج می شود.

 

 

برداشت محصول

زمان برداشت با توجه به دما معمولا از ماههای مرداد و شهریورشروع شده و تا اواخر آبان یا اوایل آذر ادامه می‌یابد. هنگام برداشت محصول ، باید 80 درصد دانه‌های غلافدار (شلتوک) واقع در بخش بالایی خوشه و برگها زرد شده ودانه‌ها سخت شده باشند.

دانه‌ها معمولا یک تا دو هفته از آغاز زرد شدن برگها سختمی‌شوند. البته درصد رطوبت شلتوک هم معیاری برای برداشت محسوب می‌شود. میزان رطوبتشلتوک باید بین 20 تا 35 درصد باشد. در برخی کشورها از جمله ایران ، برداشت محصولرا با استفاده از داس انجام می‌دهند. خوشه‌های بریده را دسته دسته می‌کنند ومی‌گذارند تا خشک شود. پس از خشک شدن، برنج برای مراحل دیگر آماده است.

 

 زمان برداشت محصول برنج

زمانيكه 90 تا 95 درصد شالي ها زرد شدند و بخش كوچكي در قسمت پايه خوشه ها سبز ميباشد ونيز يك سوم محور اصلي خوشه ازنقطه انتهايي شان زرد شدند .زمان برداشت فرا مي رسد. از نظر فيزيولوژيكيرسيدن دانه يا خوشه زماني است كه به وزن خشك دانه يا خوشه اضافه نگردد.زمانصيح برداشت موقعي مي باشد كه حرارت تجمعي بعد از خروج خوشه به 950 تا 1000درجه سانتيگراد برسد .

بويژه برداشت زود هنگام باعث افزايش درصد برنج سبز وبا رطوبت بالا مي شودتاخير در برداشت ممكن است باعث ريزش دانه شكستگي وبندبند شدن كمرنگ شدن دانه هاكاهش بو چسبندگي و كاهش طعم و مزه شود و در نتيجهباعث كاهش كيفيت برنج مي گردد.

 

 

 

 

 

 

منابع: کاشت  داشت و برداشت برنج، دکتر اخوت

زراعت غلات، تاليف: دکتر قربان نورمحمدي- دکتر سيد عطاءا... سيادت و دکتر علي کاشاني

 

 

 

ارسال نظر

وبسايت روستا مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است و از انتشار نظراتی که حاوی توهین یا بی‌احترامی به اشخاص حقيقي يا حقوقي و موارد مغایر با قوانین كشور باشد معذور است.

کد امنیتی
بارگزاری مجدد

درباره روستا
شهدا
حماسه سازان
مردم شناسی
کشاورزی
مشاغل و صنایع
آموزش
ورزش
زنان
خیرین
روستائيان نمونه
بنياد علمي فريد
آئينهاي مذهبي
نهادهای اجرایی
بهداشت
مقالات و مطالب مختلف
دیگر موضوعات

 

 

روستــا20