*اطلاعات موجود در سایت بیشتر بصورت میدانی جمع آوری شده است و احتمال اشتباه وجود دارد . ما را در رفع اشتباهات و تکمیل اطلاعات، یاری نمایید . منتظر ارسال مقالات، مطالب و دست نوشته های شما اهالی روستا، درباره موضوعات مختلف هستیم*

بهداشت کشاورزان(بخش سوم)

به منظور حفظ کشاورزان در برابر مخاطرات محيط کار اولين قدم شناخت مخاطرات، بيماري ها و عوارضي است که ممکن است سلامتي کشاورزان را تهديد کند. در گفتار قبل با عنوان بهداشت در کشاورزی به 5 عامل زیان آور اشاره داشتیم و عوامل فیزیکی را بطور کامل توضیح دادیم. 

 

 

عوامل زيان آور ناشي از كار كشاورزان و دامداران :

1_  عوامل فيزيكي ( گرما، سرما، سرو صدا، ارتعاش، نور و رطوبت)

2_  عوامل شيميايي (سموم كشاورزي ، گرد و غبار گياهي و غلات)

3_  عوامل ارگونوميكي ( نحوه كار كردن ، حمل اشياء و ابزار كار )

4_  عوامل بيولوژيكي ( بيماري هاي مشترك بين انسان و حيوان ، گرد و غبار با منشأ حيواني و انگل ها و قارچ ها )

5_  عوامل روانی(خستگی، استرس ناشی ازخشکسالی و آفت زدگی محصولات)

 

 

 

در این گفتار عوامل زیان آور ارگونومیکی ازجمله نحوه كار كردن و حمل اشياء و ابزار كار را مورد بررسی قرار خواهیم داد و در هفته های بعد به سایر عوامل خواهیم پرداخت.

 

 


3. عوامل زيان آور ارگونوميكي

 

نحوه كار كردن:

عدم تناسب جسمي با كار و همچنين شيوه ي غلط ، انجام كار ناراحتي هاي جسماني را سبب مي شود كه از آن جمله مي توان به ناراحتي هاي اسكلتي – ماهيچه اي كه از دسته شايع ترين عوارض ناشي از كار است اشاره كرد.

كار كردن با حالت كمر خميده و يا به صورت نشسته روي زانو در زمان طولاني و يا ايستادن طولاني مدت نيز سبب درد مفاصل زانو ، واريس رگهاي پا و كمر درد خواهد شد بنابراين براي جلوگيري از اين بيماريها بايد گاه گاهي در بين كار استراحت نموده و نرمشهاي مختلفي در همان محل كار مانند چرخش كمر ، ماليدن ماهيچه ساق پا ، نشستن و برخاستن پشت سر هم را انجام داد. اگر مجبور به ايستادن طولاني مدت هستيد بايد يكي از پاها را روي يك پله كوتاه با ارتفاع حداقل 35 سانتي متر بگذاريم.

 

 بلند كردن و حمل اشياء :

هنگام حمل اشياء سنگين بهتر است آنها را در حالي كه زانو ها، مفاصل و كمر كمي خم است حمل كرد چون حمل اشياء با زانوي راست باعث افزايش قوس كمر و وارد شدن فشار زياد به كمر مي شود. در موقع برداشتن اشياء از روي زمين هر چقدر هم كه سبك باشند به جاي خم كردن كمر بهتر است زانوها را خم كرد به عبارت ديگر بايد بگذاريد زانوها به جاي كمر كار كند.
نبايد براي حمل اشياء سنگين آنها را بطور ناگهاني جابجا كردبلكه بايستي از قوس زياد كمر جلوگيري شود. همچنين نبايد با زانوي كشيده به جلو خم شد چون باعث اعمال فشار زياد بر قسمت پايين كمر مي شود. براي بلند كردن بارابتدا مقابل شيء مورد نظر نشسته ، بر زانوها فشار آورده و تا كمر آنرا بالا مي آوريم و دور از تنه نگه نمي داريم ( چون باعث قوس كمر شده و فشار زيادي به آن وارد مي كند.

 

 

حوادث و سوانح در كشاورزان و دامداران :

كشاورزان و دامداران به دليل اينكه كار و فعاليت خود را در محيط باز و بدون حصار انجام مي دهند در معرض خطراتي از جمله حمله حيوانات وحشي چون گرگ، سگهاي ولگرد وسگهاي گله، شغال، مارگزيدگي ، عقرب گزيدگي و ... مي باشند و همچنين به دليل استفاده از وسايل نقليه و ماشين ها و ابزار آلات كشاورزي در معرض خطراتي از جمله تصادف و برخورد با آنها مي باشند. علاوه بر اين، برخورد بدن با قسمت هاي متحرك و تيز و برنده اين ماشين آلات ( مانند كمباين – خرمنكوب – تراكتور – موتور چاه ) به دليل نداشتن حفاظ ، معيوب بودن ماشين ، استفاده ناصحيص و يا عجله در استفاده از آنها نيز خطر ساز مي باشد.

سقوط به داخل چاه ، چاله ها ، استخرها ، كانالهاي آب و پرتاب از صخره و كوه از جمله خطرات ديگري است كه كشاورزان و دامداران را به دليل محيط كاري باز و بدون حصار تهديد مي كند.

 

تراکتورها

تراکتور ها پر مصرف ترین ماشین ها در تمام مزارع هستند و بیشتر از هر عامل دیگری باعث صدمات کشنده در مزارع می شوند . گردش تراکتور و حرکت محور آن باعث بیشترین حوادث کشنده در کشاورزی می گردد.

 

دلایل ایجاد چنین تصادفاتی عبارتند از:

شاخه ها- مجراهای آب- سوراخ ها یا کنده های درخت - هدایت تراکتور در سطوح لغزنده- حمل بارهای سنگین- دور زدن با سرعت بالا- تکان های نا مناسب - از دست دادن کنترل در اثر کشیدن بار به دنبال تراکتور یا تصا دفات در خیابان.

مهمترین راه برای پیشگیری از ایجاد تصادفات با تراکتور این است که هر تراکتور یک ساختار حفاظتی داشته باشد(ROPS) و کمربند ایمنی محفظه بسته شود.

سقوط از روی تراکتور ها دومین دلیل ایجاد تصادفات است. بسیاری از مصدومین کودکان هستند. ناظرینی که دیدن آنها برای اپراتور مشکل است نیز در خطر هستند.به همین دلیل نباید
به هیچ شخصی جز اپراتور اجازه سوار شدن روی تراکتور را داد. آگاهی از موقعیت تمامی ناظرین و دور نگه داشتن کودکان از محل های کار نیز باید رعایت شود. تراکتور ها و سایر ماشین آلات کاربردی در کشاورزی همیشه باید مجهز به چراغ ها و ابزار روشنایی مناسب باشند.

 

 

 

 4. عوامل زيان آور بيولوژيكي:

آندسته از عوامل هستند كه منشأ حيواني و يا گياهي دارند مانند بيماريهاي مشترك انسان و دام. به جز بيماري هاي ناشي از تماس با دام، بيماريهاي انگلي نيز وجود دارند كه بيشتر در محيطهاي مرطوب انتشار مي يابند ، مبتلا شدن به كرم كدو – آسكاريس و مانند آنها از جمله نمونه هاي آن مي باشد.

 

بيماريهاي مشترك بين انسان و حيوان :

 

راه هاي انتقال بيماري در انسان و حيوانات:

همانطور كه ذكر شد نوع بالغ انگل در داخل روده باريك سگ و نوزاد آن ( كيست هيداتيك) در بدن نشخوار كنندگان و انسان است ، لذا انسان و نشخوار كنندگان با خوردن تخم انگل (از طريق آب، سبزي و علوفه آلوده) و يا تماس انسان با سگ به بيماري مبتلا مي شوند.

 

علائم بيماري:

در سگ هيچ علامت مشخصه اي معمولا" وجود ندارد.

در حيوانات نشخوار كننده و انسان علائم بيماري بستگي به گرفتار شدن عضو آلوده دارد.

 

درمان:

در انسان از طريق عمل جراحي و خارج كردن كيست از بدن است كه آن هم با ظرافت خاصي بايستي انجام شود تا از عود بيماري جلوگيري شود.

 

تب مالت :

بيماري تب مالت كه در حيوان به نام بيماري سقط جنين واگير ناميده مي شود يكي از بيماريهاي عفوني قابل انتقال بين انسان و حيوان مي باشد كه با نامهاي ديگري نظير تب مواج ، تب ديوانه و تب مديترانه اي نيز ذكر شده اند.

 

علائم بيماري:

علائم اين بيماري بصورت حاد ، تحت حاد يا مزمن ظاهر مي شود كه مي تواند با علائمي نظير تب ممتد يا مواج يا نامنظم با دوره هاي متفاوت ، سردرد ، ضعف و لاغري ، عرق ، لرز ، درد عضلات ، افسردگي ، از دست دادن وزن و درد عمومي بروز نمايد.

 

راههاي سرايت بيماري تب مالت:

1_ تماس مستقيم با بافتهاي حيواني آلوده نظير خون ، ترشحات واژن و ترشحات جنين سقط شده دام.

2_ مصرف شير خام و فرآورده هاي لبني آلوده خصوصا" پنير تازه ، خامه و سرشير

3_ انتقال تنفسي از طريق ذرات موجود در هواي آغل و اصطبل آلود

 

 


آنفلوانزاي پرندگان :

پرندگان وحشي و مهاجر ناقل آن هستند و مي توانند ويروس را به پرندگان خانگي و انسان
منتقل كنند. در صورت ابتلا پرندگان خانگي آنها سريعا" بيمار مي شوند و معمولا" بصورت گروهي مي ميرند و انسان نيز از راه تنفسي به بيماري مبتلا مي شود كه به علت در تماس بودن با پرنده يا مصرف تخم مرغ خام يا گوشت خام يا نیم پز پرندگان مي باشد. در انسان نيز در صورت عدم تشخيص به موقع و يا عدم درمان صحيح و سريع منجر به مرگ مي شود.

 


حيوان گزيدگي :

به گزش انسان توسط حيوانات خونگرم اهلي و وحشي حيوان گزيدگي مي گويند. در مورد گربه و گربه سانان چنگ زدن نيز به عنوان حيوان گزيدگي محسوب مي شود.
بعد از گزش يا چنگ زدن بايستي محل را بلافاصله با آب و صابون حداقل به مدت 10 دقيقه شستشو داد و روي زخم ايجاد شده را نبايد به هيچ عنوان پانسمان نمود و يا بخيه كرد مگر در موارد خونريزي خيلي شديد كه بعد از شستشو بايد سريعا" جهت انجام واكسيناسيون بر عليه ويروس هاري به محل اختصاص داده شده به اين منظور مراجعه نمود و واكسنها را طبق دستورالعمل تزريق نمود.


سياه زخم :

آلودگي انسان يا ناشي از تماس با حيوانات آلوده است و يا اينكه در نتيجه كار با پشم ، مو ، پوست و جلد اين حيوانات صورت مي گيرد. از اينرو در كساني كه با حيوانات اهلي چون گاو ، گوسفند ، بز و خوك سروكار دارند مثل كارگران صنايع پشم و پوست ، قاليبافي ، دباغي ، چرم سازي ، بافندگان و ريسندگان ، چوپانها ، قصاب ها لبنياتي ها و كشاورزان ديده مي شود.

اين بيماري در 3 فرم پوستي، ريوي و گوارشي ممكن است تظاهر نمايد:

در فرم پوستي ميكروب از راه پوست وارد بدن شده و بيماري پوستي با اشكال مختلف را بوجود مي آورد. ابتدا دانه قرمز رنگي در نقاط باز بدن از قبيل دست، صورت، بازو، و گردن ايجاد مي شود كه با خارش شديد همراه است و سپس تاول هايي به آن اضافه مي شود.

فرم ريوي كه در نتيجه استنشاق گرد و غبار آلوده با اسپور ميكروب توليد مي شود و به واسطه تب، احساس كسالت، سردرد، تنگي نفس، سرفه، التهاب بيني، گلو، حنجره و شواهد راديولوژيكي مشخص مي شود.

فرم گوارشي در نتيجه خوردن مواد آلوده مانند گوشت آلوده به ميكروب سياه زخم بوجود مي آيد كه توأم با استفراغ، درد شكم و اسهال خوني مي باشد.

 

 

بيماريهاي ريوي ناشي از استنشاق گرد و غبار هاي حيواني:

گرد وغبارهاي ناشي از مواد حيواني نظير پر ، شاخ ، مو، پشم ، ابريشم و چرم علاوه بر اينكه قادرند ايجاد آلرژي نمايند، احتمالا" ممكن است به علت آلودگي ميكروبي و يا قارچي نيز در نتيجه استنشاق، سبب بروز بيماري هايي چون سياه زخم ريوي و غيره گردند.

ريه كبوتر بازان:

فضولات كبوتر و بعضي از پرندگان ديگر حاوي آنتي ژني است كه استنشاق آن سبب بوجود آمدن ناراحتي در ريه ، شبيه ريه دهقانان را مي كند. تب و لرز، ضعف، كاهش وزن، سرفه و تنگي نفس از علائم عمده اين بيماري است.

 

 

 

بيماريهاي ناشي از انگل ها و قارچ ها:

 

درماتوفيتوز:

درماتوفيتوز عفونت قارچي مزمن پوست ، مو و ناخن است كه مي تواند باعث كچلي سر، ناخن، پا و غيره شود. آلودگي مي تواند مستقيم و يا غير مستقيم باشد. در صورت اول آلودگي به طور مستقيم از شخص بيمار به شخص سالم در اثر تماس مستقيم و نزديك سرايت مي نمايد.
در آلودگي غير مستقيم شخص سالم توسط اشيايي كه با شخص بيمار تماس داشته آلوده مي شود.افرادي كه با دامها و يا پشم و مو سر و كار دارند چون دامداران و كشاورزان به انواعي از كچلي ممكن است مبتلا گردند.

در حال حاضر درماتوفيتوز را از راه موضعي و يا عمومي درمان مي كنند. در درمان موضعي از داروهايي چون ميكونازول، كلوتريمازول و در درمان عمومي از گريزئوفولوين مي توان استفاده نمود.

 

هيستوپلاسموز:

قارچ عامل اين بيماري خاك مرطوب سطحي را بويژه اگر با فضولات برخي پرندگان غني شده باشد ترجيح مي دهد. اين بيماري بيشتر دامنگير كشاورزان، دامداران ، كارگران مرغداري ها و كساني كه با گرد و غبار سروكار دارند مي گردد.

هيستوپلاسموز ممكن است علائمي را بروز دهد كه تب و خستگي ، بيقراري ، كم خوني ، بزرگ شدن كبد و طحال ، لاغري ، درد عضلات و اختلالات گوارشي از آنجمله اند.

 

آسپرژيلوز:

نوعي بيماري قارچي است كه بيشتردر كشاورزان، كارگران سيلوها و پرنده فروشان ديده شده است. همهء انواع شايع قارچهاي آسپرژيلوز كه در انسان بيماري توليد مي كنند بر روي برگهاي مرده، دانه هاي انباري، تودهء خاكبرگ، علوفه و ساير مواد گياهي در حال فساد به سر مي برند.
مهمترين راه آلودگي انسان با آسپرژيلوز از راه تنفس مي باشد البته امكان ورود آسپرژيلوز به بدن از راههاي گوارشي و پوستي نيز وجود دارد.

از نظر پيشگيري، رعايت بهداشت فردي و استفاده از وسايل حفاظتي مانند ماسك و دستكش در محيط هايي كه امكان آلودگي وجود دارد و همچنين رعايت بهداشت مواد غذايي مؤثرند.

 

كرم هاي قلابدار:

لارو اين كرمها ازراه پوست و لوله گوارش وارد بدن انسان مي شود. در صورت ورود ازراه پوست يا مخاط ، وارد جريان لنف و خون شده و پس از يك هفته اقامت در ريه از راه ناي به لوله گوارش مي رود.در صورت ورود از راه دهان مستقيما" به روده رفته و پس يكبار پوست اندازي بتدريج به كرم بالغ تبديل مي شود.

كرم قلابدار در مناطق گرم و مرطوب تا نواحي معتدل بويژه در مناطقي كه برنجكاري فراوان است ديده مي شود.

علائم بيماري با شدت آلودگي به انگل رابطه مستقيم دارد. كم خوني ، فقر غذايي ، لاغري ، عقب ماندگي جسمي و رواني ، خستگي زودرس و بي حوصگي از نشانه ها و عوارض اين بيماري است.

پايين بودن سطح بهداشت عمومي و پراكندگي مدفوع در محيط زيست و استفاده از آن به عنوان كود در مزارع به انتشار وسيع بيماري كمك مي كند. عدم توجه به اصول بهداشت فردي از جمله با پاهاي برهنه در مناطق آلوده يا مزارع برنج راه رفتن و يا استفاده از سبزيهاي آلوده موجب انتشار بيماري مي شود.


بيلارزيوز:

بيماري عفوني انگلي است كه در اثر رشد كرمهايي در بدن انسان بوجود مي آيد. كارگران كشاورزي و آبياري در مناطقي كه اين بيماري وجود دارد به اقتضاي شغلي در معرض خطر ابتلا مي باشند و در صورت تماس با آب آلوده به تخم اين كرم به بيماري مبتلا مي شوند ( عامل بيماري معمولا" از راه پوست وارد مي شود).

اولين علامت بيماري در موقع ورود تخم كرم به بدن ايجاد خارش و سوزش و تاول در محل ورود تخم مي باشد. پس از 4 الي 6 هفته ، مرحله دوم بيماري يا مرحلهء مسموميت با علائم تب نامنظم و خستگي و درد اعضاي بدن همراه است. سومين مرحله بيماري مرحلهء استقرار است كه معمولا" 3 تا 6 ماه پس از آلودگي يا جايگزيني تخم در احشاء و دفع آن با ادرار شروع مي شود. مهمترين علامت در اين موقع درد به هنگام دفع ادرار و وجود خون در قطرات آخر ادرار است.

گاه ممكن است التهاب چركي مثانه و يا سرطان مثانه ايجاد شود.

جهت پيشگيري از بيماري ، آموزش افراد به منظور اجتناب از دفع ادرار و مدفوع در نزديكي و داخل آبها ، پرهيز از استحمام در آبهاي آلوده و مشكوك و درمان همگاني در مناطقي كه عده زيادي از افراد به اين بيماري مبتلا هستند بسيار مؤثر است.

 

جرب:

جرب عفونت پوستي است كه در توسط انگلي كه از بند پايان مي باشد توليد مي گردد. اين انگلها تونلهاي مارپيچ و نازكي در سطح پوست حفر مي كنند. دو سوم سوراخها و نقب ها در دستها و بويژه لاي انگشتان دست و سطح عضلات خم كننده مچها يافت مي شود. در آلودگي هاي شديدساير نواحي مانند چين هاي زير بغل ، پستان ، نواحي دور ناف و غيره نيز آلوده مي گردد.

انتقال بيماري از طريق تماس مستقيم با شخص بيمار و يا تماس غير مستقيم با لباس بيمار صورت مي گيرد. از علائم بارز بيماري جرب خارش ، وجود طاولهاي مرواريدي شكل و تونلهاي زير پوستي مي باشد. گاهي بيمار در اثر خاراندن ، خراش و جراحاتي را در روي پوست بوجود مي آورد كه در صورت عدم رعايت بهداشت پوست ، ممكن است به طور ثانوي با باكتريها آلوده گردد (جرب چركي.

رعايت اصول بهداشت فردي خصوصا" بهداشت پوست، درمان مبتلايان و مبارزهء شيميايي با انگل از جمله اقدامات پيشگيري است.

 

 

5_  عوامل زیان آور روحی روانی(خستگی، استرس ناشی از خشکسالی و آفت زدگی محصولات)

 

 

 

 


اقدامات بهداشتی لازم برای کشاورزان:

 

*  آموزش بهداشت و ايمني و مشاوره از عواملي هستند كه به طور معمول در تأمين همكاري كارگران و كشاورزان جهت حمايت از سلامتي آنها مورد استفاده قرار مي گيرند.

 

هدف از آموزش بهداشتي كشاورزان ترغيب آنها براي بكارگيري و ادامه شيوه مناسب كار و استفاده بهينه از وسايل كار و تصميم گيري براي تأمين حفظ سلامت خود و بهبود شرايط كار مي باشد.

 

*   از جمله برنامه هايي كه سبب ارتقاء سطح بهداشت كشاورزان مي شود معاينات شغلي دوره اي مي باشد.

 

مهمترين جنبه كنترل بيماري هاي شغلي تشخيص به موقع آنها است تا بتوان به درمان مقتضي اقدام نمود. بيماري هاي شغلي در اثر تماس ( مستقيم ) با عوامل مضر شيمياي ، بيولوژيكي و ارگونوميكي و خطرات فيزيكي محيط كار بوجود مي آيند. در بسياري از موارد بيماري هاي شغلي به حدي شديد هستند كه فرد مبتلا را ناتوان از انجام كار مي سازد.

 

 

رعايت دو عامل، پيشگيري از آنها را آسان مي سازد:

 

اول اينكه عامل مولد اينگونه بيماري ها قابل شناسايي، اندازه گيري و كنترل است.

دوم اينكه افراد در معرض خطر، در دسترس مي باشند و مي توان آنها را مرتبا" تحت معاينه و درمان قرار داد.

معاينات دوره اي بايد در فواصل معيني ( حداكثر يكساله) انجام گيرد و اين معاينات بر روي آن دسته از ارگان ها و سيستم هاي بدن كه تأثيرپذيري بيشتري در مقابل عوامل زيان آور شغلي دارند متمركز مي شود.

 

 

 

 

تهیه و تنظیم: حسینعلی اصغرنیا ایمنی

منبع: وبلاگ نداسبز _ آقای صفری، کارشناس بهداشت حرفه ای

 

 

 

 

ارسال نظر

وبسايت روستا مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است و از انتشار نظراتی که حاوی توهین یا بی‌احترامی به اشخاص حقيقي يا حقوقي و موارد مغایر با قوانین كشور باشد معذور است.

کد امنیتی
بارگزاری مجدد

درباره روستا
شهدا
حماسه سازان
مردم شناسی
کشاورزی
مشاغل و صنایع
آموزش
ورزش
زنان
خیرین
روستائيان نمونه
بنياد علمي فريد
آئينهاي مذهبي
نهادهای اجرایی
بهداشت
مقالات و مطالب مختلف
دیگر موضوعات

 

 

روستــا20