شالیکاران مازندران با مشکل خشک کردن شالی مواجه شدند

در حالی مسوولان جهاد کشاورزی مازندران درو مکانیزه شالی برنج را با افزایش یک هزار دستگاه کمباین مخصوص درو شالی با افتخار فریاد می زنند که به دلیل کمبود خشک کن ها شالی های نم دار در معرض بنددارشدن و بالا رفتن ضریب شکستگی قرار گرفته است.

در برداشت مکانیزه شالی، دانه ها از خوشه های طلایی جدا شده و به اصطلاح همزمان با درو ، خرمنکوبی صورت می گیرد و با این روش رطوبت 25درصدی ناشی ازساقه زنده به شلتوک می رسد که باید در کمتر از 24ساعت از گونی خارج و به مدت 48 تا 72 ساعت در دمای 30 تا 40 درجه خشک شود.

از آنجایی که ظرفیت خشک کن ها در شالیکوبی های استان مازندران محدود و حجم شالی برداشت شده به صورت مکانیزه و سنتی بالا است، خشک کن های موجود جوابگو نیست و شالیکاران به شدت نگران بند دار شدن و در نتیجه بالا رفتن درصد شکستگی محصول خود هستند.

در گذشته شالی ها به صورت سنتی از ساقه با داس، درو  و به مدت سه روز روی ساقه در مزرعه و در معرض هوای آفتابی خشک می شده است و سپس با جمع آوری آن، خرمنکوبی انجام می گرفت و در این روش شالی خشک شده مدت ها قابلیت نگهداری داشت و حتی در این روش شالیکاران معتقدند که هر چه شالی به صورت شلتوک نگهداری شود کیفیت آن در تبدیل به برنج سفید چندین برابر می شود.

بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران بیش از یک هزارو 250 واحد شالیکوبی در استان وجود دارد که متوسط ظرفیت خشک کن ها در هر یک از واحد های شالیکوبی حدود 15 تن در روز است.

این در حالی است که حدود دو هزارو 200  دستگاه کمباین در استان فعالیت دارد که هر یک از کمباین ها در روز قادر است تا بیش از دو هکتار با متوسط تولید 12 تن را درو کنند.

تحلیل این آمار نشان می دهد که ظرفیت روزانه خشک کن های استان حدود 19 هزار تن است در حالی که روزانه بیش از 26 هزار تن شالی نمدار به صورت مکانیزه برداشت می شود که باید وارد خشک کن ها شود.

از طرفی مقدار شالی که شماری از کشاورزان برداشت آن را به صورت سنتی انجام می دهند اما برای تامین خوراک و نقدینگی، شالی های خود را به ناچار باید خشک و تبدیل به برنج کنند، باید به آمار شالی هایی که نیاز به خشک کن ها دارد، اضافه شود.

دلیل اصلی استقبال شالیکاران به برداشت مکانیزه، کمبود کارگر و هزینه بالای دستمزد دروی شالی به صورت سنتی است.

در حال حاضر شماری از کشاورزان پس از درو مکانیزه، شالی نمدار را به صورت سنتی در آفتاب خشک کرده و پس از اطمینان از کاهش نسبی رطوبت، شالی را گونی و روانه شالیکوبی ها می کنند.

عزیزالله شهیدی فر  معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران ضمن تایید مشکلات و نگرانی شالیکاران از نمدار بودن شالی درو شده به روش مکانیزه، گفت: ظرفیت خشک کن ها باید افزایش بیابد.

وی با بیان اینکه برداشت مکانیزه و به روش سرپایی شالی، هزینه را به شدت کاهش می دهد، ادامه داد: اگر شالی نمدار به موقع در خشک کن ها خالی نشوند، علاوه بر مشکل بند دار شدن، درصد شکستگی آن نیز چندین برابر می شود.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر علاوه بر یکهزار دستگاه کمباین مخصوص درو، به همین تعداد کمباین مخصوص گندم، درو شالی اراضی شالیزاری استان را انجام می دهند، خاطر نشان کرد: طرح بالا بردن ظرفیت خشک کن ها و اصلاح ساختار شالیکوبی ها در دستور کار جهاد کشاورزی قرار دارد.

مسعود غلامی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بابل گفت: به دلیل کمبود کارگر درو کار شالی و بالا بودن دستمزد آنان، استفاده از کمباین مخصوص درو مورد استقبال شالیکاران قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه ظرفیت کنونی خشک کن های شالیکوبی ها جوابگوی حجم بالای شالی های برداشت شده نیست، ادامه داد: در حال حاضر کشاورزان شالی برداشت شده را به ناچار به صورت سنتی و طبیعی در آفتاب خشک می کنند.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر 200 نفر متقاضی دریافت کمباین مخصوص درو در شهرستان بابل وجود دارد، تصریح کرد: اگر زنجیره تولید برنج به روش مکانیزه در تمام بخش ها ایجاد نشود، ضایعات تولید چندین برابر می شود.

غلامی دغدغه و نگرانی شالیکاران را از برداشت شالی نمدار جدی دانست و بیان داشت: مشکل کمبود خشک کن ها و نگرانی افزایش درصد شکستگی در حالی است که قیمت کنونی برنج در مازندران نیز به صرفه نیست.

در حال حاضر قیمت برنج نو که در بازار شالیکوبی ها به ندرت خرید و فروش می شود، کمتر از 60 هزار ریال در هر کیلو گرم است.

مازندران 230 هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد که سالانه با تولید حدود یک میلیون تن برنج سفید، 42درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می کند.

تهيه و تنظيم: سيد رضا هاشمي كرويي خبرنگار ايرنا