مدیریت محیط زیست در منزل
»پسماند»، »زباله» یا «آشغال»؛ نامش را هرچه می خواهید بگذارید، فرق چندانی ندارد. موضوع این است که خیلی از ما، به این که هر روز چه حجم زباله، پسماند یا آشغال وارد چرخه محیط زیست می کنیم، فکر نمی کنیم. اگر سطل زباله چند روز از خانه ي ما خارج نشود، چه اتفاقی می افتد؟
کره زمین، خانه و محیط زیستِ همه ي انسان‌هاست. گاهی ما فکر می کنیم با گذاشتن کیسه زباله بیرون خانه، دیگر مسئولیت مان تمام شده است و اصلا" فکر نمی کنیم که چه اتفاقی قرار است برای این زباله ها بیفتد. چقدر انرژی و هزینه صرف جمع آوری شان می شود و چه قدر به آلودگی های زیست محیطی اضافه می گردد و سهم ما در این میان چه قدر است؟
سالانه میلیون ها تُن زباله شهری و روستايي تولید می شود که بخش زیادی از این زباله ها مربوط به بخش خانگی هستند. نیمی از محتویات سطل های زباله، قابل بازیافت است. 30 درصد میوه ها و سبزی ها قابل کمپوست شدن (کود) هستند، اما با وجود اینکه می توان 68 درصد زباله های خانگی را بازیافت یا تبدیل به کمپوست کرد، تنها در بخش بسیار کمی این کار انجام می شود. به‌عنوان مثال در انگلستان تنها 15 درصد زباله ها بازیافت می شوند.
در روستاي مان ايمن آباد و كروكلا نيز با وجود زمينه هايي همچون زمين هاي باغات مركبات، باغچه هاي كاشت سبري و همچنين محيطي براي نگهداري حيوانات خانگي مثل مرغ، خروس و اردك، به نظر مي رسد توليد اين حجم از زباله توسط هر خانوار، بسيار تكان دهنده باشد. بسياري از زباله هايي كه در حيات و يا باغچه خانه ها مشاهده مي شود و تا چند ماه پيش دم در خانه ها در روز و ساعات مشخص شده مشاهده مي شد، از زباله هايي تشكيل شده كه قابل بازيافت است. مثل سبزي ها، پوست ميوه ها و مركبات، شيشه، قوطي هاي فلزي و ....
بازیافت پسماندها به کاهش تولید زباله، حفظ منابع زیست محیطی، کاهش مصرف انرژی، کاهش گازهای گلخانه ای و تغییرات آب و هوایی و کاهش هزینه ها کمک می کند.
چه طور زباله کمتری تولید کنیم؟
ما باید تمام سعی مان را برای تولید زباله ی کمتر انجام دهیم، اما چطور و چگونه؟
1_ بسته های محصولات یکی از موارد تولید زباله اند.
ما محصولات را استفاده می کنیم و بسته بندی شان را که اغلب پلاستیکی اند به صورت زباله وارد محیط زیست می کنیم. بهتر است از ابتدا به این موضوع توجه داشته باشیم و به جای خرید حجم کمی محصول، در چند بسته بندی، حجم بیشتر در یک بسته بندی بزرگ‌تر را انتخاب کنیم، (مثلا" به جای چند قوطی مایع صابون کوچک، یک ظرف بزرگ مایع صابون بخریم)، اگر مصرفتان به اندازه ای است که از محصول پیش از رسیدن تاریخ انقضا استفاده می کنید، این کار برایتان مقرون به صرفه هم خواهد بود.
این نکته هنگام خرید حبوبات، آرد، تخم مرغ، شیر و سایر محصولات غذایی نیز کاربرد دارد. هنگامی که در فروشگاه به قفسه محصولات نگاه می کنید، آنهایی را انتخاب کنید که بسته بندی کمتر و قابل بازیافتی دارند.
2_ راه دیگر برای کاهش حجم زباله استفاده مجدد از وسایل و لوازمی است که کاربردشان را از دست داده اند. بهتر است لوازمی مانند کامپیوتر و تلویزیون، میز و مبلمان را که نمی خواهید، برای استفاده در اختیار دیگران قرار دهید. با این کار چند سال دیرتر به حجم زباله ها اضافه خواهد شد. این لوازم را می توانید با سمساري ها هماهنگ كنيد و يا در روستا به همسايگان بسپاريد و بفروشید. راه دیگر هم این است که خودتان در موارد دیگر از آنها استفاده کنید. مثلا" حوله و لباس های کهنه تان را پس از شستن و ضدعفونی کردن، برای گرد گیری و تمیز کردن وسایل خانه استفاده کنید.
غذاهایی که زباله می شوند
تبدیل مواد غذایی به زباله یکی از موارد روشن اسراف است. طبق گزارش موسسه کشاورزی آمریکا، 27 درصد از منابع غذایی جهان در سال 1995 به زباله تبدیل شده است. این در حالی است که تعداد زیادی از مردم روی همین کره خاکی از گرسنگی رنج می برند. یکی از علل تبدیل غذا به زباله، بی‌توجهی به خرید یا پخت غذا به مقدار زیاد و بیشتر از نیاز است که با کمی دقت، به راحتی قابل پیشگیری است.
زباله های خطرناک
باتری و زباله های برقی، لامپ های فلورسنت و دماسنج جیوه ای به دلیل داشتن مواد سمی، جزو زباله های خطرناک هستند و در برخی کشورها اجازه داده نمی شود با سایر زباله ها یک جا قرار بگیرند. یک راه مناسب برای کاهش تولید این زباله ها استفاده از مواد جایگزین مانند استفاده از باتری قابل شارژ و دماسنج الکلی است.
شوینده ها، اسید، ضدیخ، روغن ترمز، رنگ های روغنی، تینر، حشره‌کش ها و آفت‌کش ها و حلّال ها هم از پسماندهای خطرناک خانگی هستند. بهتر است استفاده از مواد سفید‌کننده و ضدعفونی‌کننده را محدود کنید و از جایگزین های کم‌خطر مانند محلول آب و مایع شوینده یا محلول آب و سرکه استفاده کنید. برای دور نریختن باقی‌مانده رنگ خانه هم بهتر است از ابتدا سطحی که می خواهید رنگ کنید، اندازه بگیرید. یک لیتر رنگ مساحت 10 مترمربع را می پوشاند.
ظروف یک بار مصرف هم که این روزها مصرفش زیاد شده، یکی از زباله های خطرناک است که به محیط زیست آسیب می رساند. در خانه و مهمانی ها از این ظروف استفاده نکنید. 100 رستوران در پکن برای حفظ محیط زیست تصمیم گرفته اند از ظروف یک‌بارمصرف استفاده نکنند و قاشق و ظروف را به شیوه کاملا" بهداشتی بشویند و باز هم مورد استفاده قرار دهند. اگر حال و حوصله غذا درست کردن نداشتید و خواستید از بیرون غذا بگیرید، بهتر است قابلمه تان را همراه ببرید و چند ظرف یکبار مصرف را وارد محیط زیست نکنید.
در صورت اجبار از ظروف يكبار مصرف كاغذي استفاده نماييد تا قابل بازيافت باشد. چربي هاي روي بشقاب را با آب گرم كنار بزنيد و همانند ساير مواد كاغذي براي فروش كنار بگذاريد.
زباله تر و خشک یعنی چه؟
پس از تلاش برای تولید کمتر زباله، بازیافت مورد توجه قرار می گیرد. اگر تصمیم گرفته اید شما هم در چرخه سبز بازیافت نقشی داشته باشید، باید زباله های تر و خشک را از هم جدا کنید.
شاید بگویید بعد از اینکه زباله های تر و خشک را جدا کردیم، چه کار کنیم. خیلی ها همین‌طور منتظر می مانند تا یکی در خانه شان را بزند و زباله های خشک را از آنها بگیرد و چون این اتفاق نمی افتد، زباله های خشک را که کلی وقت صرف جدا کردنشان کرده اند با سایر زباله ها بیرون می گذارند.
می توانید زباله های خشک را در کیسه های نایلونی آبی رنگ که توسط شهرداری محل توزیع می شود، جمع کنید و یا آنها را به غرفه های بازیافت تحویل دهید.
غرفه های بازیافت از چند سال پیش با هدف توسعه و ترویج فرهنگ تفکیک زباله بین شهروندان و پاکسازی محیط زیست از زباله های غیرقابل بازیافت، در مناطقی از شهر تهران و حتي شهرمان بابل دایر شده اند. این غرفه ها در برخی مناطق و در میادین میوه و تره بار به چشم می خورند و در ازای دریافت پسماند خشک، به افراد، مواد شوینده یا بن کالا مثلا" بن خرید گل و گیاه می دهند. ادارات، مراکز تجاری و مجتمع های مسکونی در صورتی که حجم پسماند خشک شان از یک تُن بیشتر باشد، می توانند در تهران با تماس با شماره 137 از خودروهای ویژه این کار استفاده کنند.
پسماندهای خشک
کاغذ و مقوا:
انواع روزنامه، مجله، کتاب، دستمال کاغذی، عکس، بسته های کاغذی شیر و آب‌میوه، جعبه های شیرینی و کفش و لباس، شانه تخم مرغ و ...
پلاستیک:
انواع ظروف پلاستیکی، روکش ها و کیسه های پلاستیکی، طناب های پلاستیکی، اسباب بازی های پلاستیکی، فیلم های عکاسی، انواع ابر و اسفنج و ...
فلزات
انواع قوطی فلزی کمپوت، کنسرو، نوشابه، رب، وسایل فلزی آشپزخانه، شیرآلات، لوله ها و توری های فلزی، ظروف و لوله های مسی، چدنی، آهنی، فویل های آلومینیومی، رادیاتور و ...
شیشه
انواع ظروف شیشه ای، لامپ های ساده و فلورسنت، آینه، سرامیک، چینی، بلور و ...
منسوجات و چرم
انواع لباس های کهنه و پارچه های مستعمل، انواع وسایل پارچه ای، انواع کیف و کفش، البسه و وسایل چرمی
چوب
انواع جعبه های چوبی، سرشاخه، برگ درخت، مبل، میز، وسایل چوبی آشپزخانه و ...
لوازم الکتریکی و الکترونیکی
سیم، کابل، پریز، دیسکت، سی‌دی، نوار کاست، ماشین حساب، ساعت، لوازم کامپیوتر، چراغ قوه، انواع باتری، تلفن، تلویزیون و...
تفكيك زباله خشك توسط خانواده حاج سيد مختار حسيني(سيدبابا) در منزلش
پسماندهای تر
پسماندهای غذایی
برنج، خورشت، گوشت، مرغ، ماهی، روغن های خوراکی سوخته و فاسد شده و ...
سبزی و میوه
پسماند میوه و سبزی، میوه و سبزی فاسد شده، تفاله چای و ...
ما نيز مي توانيم در روستاي مان ايمن آباد و كروكلا با وجود متوقف شدن طرح جمع آوري و حمل بهداشتي زباله ها، با انجام موارد ذكر شده در سلامت محيط زيست خود و بهبود شرايط اقتصادي خانواده و آينده فرزندان مان نقش آفرين باشيم.
تهیه و تنظیم : حسینعلی اصغرنیا ايمني
منبع: هفته نامه سلامت
درباره روستا
