نگاهى به فرشتگان در قرآن
تنَزَّلُ الْمَلَآئِكَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ
در آن شب، فرشتگان و روح به اذن پروردگارشان براى انجام هر كارى فرود آیند. (سوره قدر آیه 4)
اين آيه از قرآن را بسيار شنيده ايم به ويژه در شب هاي قدر. حتي نمازگزاران در شب هاي احيا يعني شب نزول قرآن از سوره قدر بجاي سوره اخلاص بسيار بهره مي برند.
اما شايد كساني باشند كه همچنان عميقا" درباره فرشتگان انديشه نكرده اند و اين پرسش مطرح مي شود كه آيا اصلا" فرشتگان وجود دارند؟
مي گويند خداوند سه گونه موجود عاقل و با شعور آفریده:
گونهٔ نخست، در آسمان‌ها جای دارد و فرشته نام دارد. این موجود از نور آفریده شده و شهوت جنسی، خور و خواب و شهوات دیگر را ندارد. گناه از آنان سر نمی‌زند و همواره تسلیم پروردگار است. آفرینش فرشته پیش از جن و انسان بوده است.
گونه دوم انسان است که خداوند متعال او را پدید آورد و فرمان داد تا فرشتگان بر او سجده کنند. انسان از خاک و آب آفریده شده و دارای شهوت است.
گونهٔ سوم، نژاد جن است که خداوند آن را از آتش پدید آورده است. جن مانند انسان عقل و شهوت دارد. آفرینش جن پیش از آدم و هم زمان با خلقت نسناس بوده است.
در اين گفتار كوتاه مي خواهيم از فرشتگان سخن بگوييم آنهم با توجه به آياتي كه خداوند در كتاب خودش قرآن عنوان فرموده است.
فرشتگان، كارگزاران نظام هستى و مأمور انجام فرامين خداوند در اداره امور هستند.
در قرآن براى هر دسته از فرشتگان مأموريّت و نقش خاصّى تعيين شده است و با همان مأموريّت نامگذارى شده اند:
«النَّازِعاتِ» « نازعات، 1»، «الصَّافَّاتِ» « صافّات، 1»، «فَالزَّاجِراتِ» « صافّات، 2»، «النَّاشِراتِ» « مرسلات، 3»، «فَالْفارِقاتِ» « مرسلات، 4»، «فَالْمُدَبِّراتِ» « نازعات، 5»
برخى فرشتگان براى حفاظت گماشته شده اند. «إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحافِظِينَ» « انفطار، 10»
بعضى فرشتگان با اولياء الهى گفتگو دارند. با ذكريا سخن گفتند و او را به فرزندى به نام يحيى بشارت دادند «فَنادَتْهُ الْمَلائِكَةُ» « آل عمران، 39»
و همين فرشتگان با حضرت مريم گفتگو كردند.«إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ» « انفطار، 10»
در مواردى، سخن از امداد فرشتگان به رزمندگان در جبهه هاى جنگ به ميان آمده است.
چنانكه در جنگ بدر، خداوند سه هزار فرشته را به يارى مسلمانان فرستاد. «يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ» « آل عمران، 124»
برخى فرشتگان مسئول گرفتن جان مردم هستند. «يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ» « سجده، 11» و دسته اى ديگر، مسئول امور عرش. «يَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ» « حاقّه، 17»
از امتيازات فرشتگان، عبادت دائمى و خستگى ناپذير آنهاست كه قرآن مى فرمايد: «وَ مَنْ عِنْدَهُ لا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ لا يَسْتَحْسِرُونَ» « سجده، 15»، «يُسَبِّحُونَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ لا يَفْتُرُونَ» « انبياء، 20»
از وظايف ديگر فرشتگان، دعا و استغفار براى مؤمنين «يَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ» « شورى، 5» و صلوات بر پيامبر اسلام است. «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ» « احزاب، 56»
فرشتگان درجاتى دارند و همه در يك سطح و مقام نيستند. «ما مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ» « صافّات، 164» خداوند، همان گونه كه بعضى از انبيا را بر برخى ديگر برترى داده، از ميان فرشتگان نيز بعضى را برگزيده است. «اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلائِكَةِ» « حج، 75»
قدرت تمام فرشتگان يكسان نيست و ظرفيّت هاى متفاوتى دارند. «أُولِي أَجْنِحَةٍ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ» « فاطر، 2» بعضى فرمان برند و بعضى فرمان ده، ولى همه معصوم و امين. «مُطاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ» « تكوير، 21»
ايمان به همه ي فرشتگان لازم است، «كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِكَتِهِ» « بقره، 285» و انكار آنان در كنار انكار خداوند آمده است. «وَ مَنْ يَكْفُرْ بِاللَّهِ وَ مَلائِكَتِهِ» « نساء، 136»
فرشتگان، لشگر الهى هستند و تعدادشان را جز خداوند هيچكس نمى داند. «وَ ما يَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَ» « مدّثر، 31»
و اگر گاهى سخن از تعداد به ظاهر اندك آنان است، نظير آيه «عَلَيْها تِسْعَةَ عَشَرَ» « مدّثر، 30» كه مى فرمايد: مأموران دوزخ نوزده نفرند، دلايل ديگرى دارد، نه آنكه به خاطر نداشتن نيرو باشد.
فرشتگان، اطاعت مطلق از خداوند دارند و هر چه را مأمور شوند انجام مى دهند و هرگز نافرمانى ندارند. «لا يَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ» « تحريم، 6»
آنان بر فرمان خداوند پيشى نمى گيرند و فقط فرمان او را عمل مى كنند. «لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِوَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ» « انبياء، 27»
اطاعت آنان آگاهانه و بر اساس تقواى الهى است و در اطاعت، كار خاصّى را گزينش نمى كنند، بلكه هر كارى كه به آنان محوّل شود انجام مى دهند. «يَخافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ» « نحل، 50»
پيامبر اسلام فرمود: آفرينش فرشتگان، همه از نور است. «ان الله عز و جل خلق الملائكة من النور» « اختصاص، ص 109»
و خداوند هيچ موجودى را به اندازه فرشتگان نيافريده است. «ما من شىء مما خلق الله اكثر من الملائكة» « تفسير قمى، ج 2، ص 260»
امام صادق عليه السلام فرمود: فرشتگان، اهل خوردن و آشاميدن و آميزش جنسى نيستند. «ان الملائكة لا يأكلون و لا يشربون و لا ينكحون» « بحار الانوار، ج 56، ص 174»
تهیه و تنظیم: منوچهر علي طالب بابلي
منبع: تفسيرنور ج10 ص551،550(ذيل تفسيرسوره قدر) - استاد محسن قرائتي
ارسال نظر
نظرات
ممنون از استاد گرامی آقای منوچهر علی طالب.
درباره روستا
