درباره بيماري آلزايمر بيشتر بدانيم

 

در روستايمان كم نبودند افرادي كه در سن پيري به بيماري آلزايمر دچار شدند و جانشان را از دست دادند. زنده ياد حاج سيد امين حسيني ايمني(ره) و زنده ياد كربلايي امير كريمي(ره) از جمله افرادي بودند كه در سال جاري بر اثر اين بيماري، فوت نمودند.

 

بيماري آلزايمر يك بيماري تحليل برنده و پيش رونده قواي عقلاني سيستم عصبي مركزي انسان است. منشاء آن ناشناخته بوده و درمان ريشه كن كننده آن نيز هم فعلاً در دسترس نيست.

تغييرات متعددي در مغز بيمار رخ مي دهد كه باعث كوچك شدن مغز و نيز از بين رفتن سلولهاي مغزي مي گردد و بجاي آنها لكه هاي متعددي با اشكال خاصي به نام پلاكهاي پيري مي نشيند. علامت ديگر بيماري وجود كلاف هاي ظريف مارپيچي شكل در سلولهاي مغزي مي باشد ، كه در نهايت سلولهاي سالم را از بين مي برد.

 

 

علائم بیماری آلزایمر

عامل اصلي دمانس يا زوال عقل بيماري آلزايمر است كه از علائم مشخصه آن از دست دادن حافظه، قضاوت، استدلال و تغييراتي در حالات و رفتار مي باشد.

بيماري آلزايمر بخشي از روند طبيعي پيري نمي باشد و چنانچه علائم فوق ديده شود بايد به پزشك متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمود. يك ارزيابي كامل مي تواند تعيين نمايد كه اين علائم مربوط به بيماري ديگري است يا آلزايمر سبب آن مي شود.

 

 

درمان بیماری آلزایمر

اگر چه بيماري آلزايمر درمان ريشه كن كننده ندارد، اما درمان هاي موجود، قادرند روي مسير بيماري اثر كند كننده و كنترل كننده داشته باشند.

 

• عوامل احتمالي كه مي تواند منجر به بيماري آلزايمر شود:

 

علت اصلي بيماري آلزايمر همانطور كه اشاره شد ناشناخته است. با اين حال عواملي چون سن و پيشينه خانوادگي را به آن بي ربط نمي دانند. اين عوامل هميشه و صد در صد موجب بيماري نمي شوند ولي مي توانند به آن مرتبط باشند.

 

سن اكثريت افرادي كه به بيماري آلزايمر مبتلا مي شوند بيشتر از 65 سال دارند و هر چه سن بيشتر باشد احتمال ابتلا به اين بيماري افزايش مي يابد . البته با اين حال افرادي هستند كه در سنين 40 يا 50 سالگي گرفتار آلزايمر شده اند.

 

پيشينه خانوادگي:

افرادي كه يكي از والدين برادر و يا خواهرشان مبتلا بوده اند شانس بيشتري براي گرفتن اين بيماري را دارند تا افرادي كه هيچگونه پيشينه اي ندارند.

 

 

 

 

انواع بيماري آلزايمر:

بیماری آلزایمر اسپورادیک (SPORADIC) نوع بسيار شايع آن مي باشد كه تقريباً 90 تا 95 درصد از موارد را شامل ميشود. نقش وراثت در اين نوع شفاف نيست و مستلزم تحقيقات بسياري مي باشد.

بيماري آلزايمر غالب موروثي ، نوع ديگري است كه شايع نمي باشد و فقط 5 تا 10 درصد امكان پذير است و از يك نسل به نسل ديگر مستقيماً انتقال مي يابد.

 

 

اثرات بيماري آلزايمر:

بيماري آلزايمر نهايتاً بر تمام جنبه هاي زندگي فرد مانند فكر كردن، احساسات و اعمال اثر مي گذارد. اين اثرات در افراد متفاوت است. بسيار دشوار است كه ترتيب علائم و يا سرعت بيماري را در هر شخص پيش بيني كرد.

بيماري بر روي موارد زير تاثير مي گذارد.

 

 

توانائيهاي فكري:‌

اين بيماري بر توانائيهاي فردي مانند درك ، فكر كردن ، به خاطر سپردن و ارتباط برقرار كردن تاثير مي گذارد. قدرت تصميم گيري كاهش مي يابد، كارهاي ساده كه يك فرد طي سالها انجام مي داده بتدريج ويا بكلي فراموش مي شود، درابتدا خاطرات نزديك و بعداً خاطرات گذشته محو مي شوند و شخص در طي صحبت كردن دچار سر در گمي مي شود. شخص توانائي پيدا كردن لغات مناسب براي ادامه يك مكالمه را از دست مي دهد.

 

احساسات و حالات:‌

بيمار كنترل بر احساسات و حالات خود را از دست مي دهد. با پيشرفت بيماري ، شخص ديگر، دوستان و محله هاي آشنا را نمي شناسد.

 

رفتار:‌

تغييرات ايجاد شده در مغز باعث تغييرات در رفتار شخص نسبت به محيط خود مي شود. اين عكس العمل ها ممكن است با رفتارهاي معمول شخص تفاوت داشته باشد. واكنش هائي از اين دست شامل ترك منزل ، تكرار كارها يا كلمات ، پنهان كردن اموال شخصي ، رفتار خشن ، پرخاشگري، بيقراري و يا رفتار ناشايست جنسي در فرد مشاهده می شوند.

 

توانائيهاي جسمي:‌

بيماري مي تواند بر وضعيت جسمي (Physical Coordination ) فرد اثر بگذارد. پيشرفت بيماري بتدريج باعث ضعف قواي جسماني مي شود. اين تغييرات بر روند كارهاي روزانه شخص مانند خوردن، حمام كردن و لباس پوشيدن اثرات سوء داشته و شخص به تنهايي قادر به انجام آنها نخواهد بود. گر چه بيماري باعث تغييرات مي گردد ولي فرد بيمار هنوز مي تواند قدرداني خود را ابراز كند و احساساتي چون خوشحالي ، خشم ، ترس ، عشق و يا غم را نشان دهد.با آگاهي از شخصيت بيمار و تجارب زندگي گذشته او مي توان تدابيري اتخاذ كرد تا زندگي فعلي شخص از كيفيت خوبي برخوردار شود.

 

 

 

 

زندگي با بيماري آلزايمر:

در حال حاضر ، تشخيص طبي در مراحل اوليه بيماري امكان پذير است . پيشرفت در تحقيقات موجب شده كه بعضي از علائم بيماري را در بعضي از بيماران بتوان معالجه كرد. افراد بيمار در جستجوي حمايت و بدست آوردن اطلاعات در مورد بيماري كه آنها را تهديد مي كند بر مي آيند. انجمن آلزايمرایران به همين مناسبت چندين منابع را كه بتوانند به اين افراد كمك نمايند ايجاد كرده است.

 

 

10 علامت هشدار دهنده بیماری آلزایمر

با افزایش سن تغییراتی در حافظه ایجاد می شود که طبیعی است، اما نشانه های بیماری آلزایمر چیزی بیش از فراموشی های موقتی و ساده می باشند. افرادی که به آلزایمر دچار می شوند، مشکلاتی را در برقراری ارتباط، وضعیت یادگیری و آموزش، تفکر و استدلال تجربه می کنند، این مشکلات به حدی شدید است که بر وضعیت شغلی، فعالیت های اجتماعی و زندگی خانوادگی فرد تاثیرات به سزایی خواهد گذاشت.

 

انجمن آلزایمرفهرستی از علائم معمول بیماری تهیه کرده است، تا به شما کمک نماید تغییراتی را که در اثر بالا رفتن سن در حافظه ایجاد می شود از علائم بیماری آلزایمر افتراق دهید. بین تغییرات معمول حافظه و علائم بیماری خط مرز مشخص و واضحی وجود ندارد. اگر فردی دچار تغییراتی در عملکرد و حافظه خود شد بهتر است به پزشک مراجعه کند. به توصیه انجمن آلزایمر، بهتر است افراد مبتلا به دمانس یا فراموشی و خانواده هایشان هر چه سریعتر مورد حمایت و مراقبت قرار گیرند و در مورد بیماری اطلاعاتی کسب کنند.

 

 

علائم هشدار دهنده عبارتند از:

 

1- از دست دادن حافظه:

فراموش کردن مطالب و وقایعی که اخیراً به حافظه سپرده شده اند (حافظه کوتاه مدت) از اولین علائم معمول زوال عقل (دمانس) است شخص اکثر اوقات دچار فراموشی شده و قادر به یادآوری اطلاعاتی که جدیداً کسب کرده نیست.

حالت طبیعی: فراموش کردن گاه و بی گاه اسامی یا قرارهای ملاقات.

 

 

2- اختلال در انجام فعالیت های روزانه:

افرادی که دچار فراموشی شده اند برنامه ریزی و انجام امور روزانه برایشان دشوار است. اینگونه اشخاص ممکن است مراحل مربوط به تهیه غذا، تماس تلفنی یا روش های انجام یک بازی را فراموش کنند.

حالت طبیعی: این که گاهگاهی فراموش کنید چرا وارد یک اطاق شده و یا مطلبی را که می خواستید بگوئید به خاطر نیاورید.

 

 

3- اختلال در زبان یا گویش:

افرادی که دچار آلزایمر می شوند لغات ساده را فراموش کرده یا کلمات غیر معمول را جایگزین می نمایند، به طوری که صحبت ها و نوشته های آنان قابل درک نمی باشد. بعنوان مثال اگر نتوانند مسواک خود را بیابند به جای آنکه در خواست مسواک کنند می گویند: «آن چیزی که برای دهانم است».

حالت طبیعی: داشتن مشکل در یافتن لغت مناسب به صورت گاه و بی گاه.

 

 

4- سردرگمی در زمان و مکان (اشکال در جهت یابی و گم کردن زمان و مکان):

افرادی که به بیماری آلزایمر دچار هستند در محل خود گم می شوند، فراموش می کنند کجا هستند و چگونه به آنجا رسیده اند و نمی دانند چگونه به منزل برگردند.

حالت طبیعی: فراموش کردن روزهفته و یا مکانی که می روید.

 

 

 

5- ضعف یا کاهش قضاوت:

افرادی که مبتلا به آلزایمر هستند ممکن است نتوانند لباس مناسب فصل را تشخیص داده و بپوشند بدین صورت که در یک روز گرم چندین لباس یا در یک روز سرد لباس کمی می پوشند. آنها همچنین ممکن است دچار ضعف در استدلال و قضاوت شده بطوری که مقدار زیادی پول را بدون دلیل به کسی ببخشند.

حالت طبیعی: تصمیم گیری اشتباه و سوال برانگیز به طور گاه و بی گاه .

 

 

6- اختلال در جدا سازی و دسته بندی افکار (تفکر انتزاعی):

افرادی که دچار آلزایمر هستند ممکن است در انجام امور ذهنی پیچیده دچار مشکلات غیر طبیعی شوند مثلاً ممکن است اعداد و موارد استفاده آنها را فراموش کنند.

حالت طبیعی چیست؟ دشوار دانستن محاسبه دسته چک یا دفترچه بانکی به طور گاه و بی گاه.

 

 

7- جابه جا گذاشتن اشیاء:

افرادی که دچار آلزایمر هستند ممکن است اشیاء را در جاهای غیرمعمول قرار دهند. مثلاً اطو را در فریزر و یا ساعت مچی را در قندان قرار دهند.

حالت طبیعی: قرار دادن کلیدها یا کیف پول درجای غیرمعمول به طور موقت.

 

 

8- تغییرات درخلق و خو یا رفتار:

افراد مبتلا به آلزایمر دچار نوسانات سریع خلقی می شوند مثلاً زمانی آرام هستند ولی بدون هیچ دلیل مشخصی اشک ریخته یا خشمگین می شوند.

حالت طبیعی: غمگین یا بداخلاق بودن به طور گاه و بی گاه.

 

 

9- تغییرات در شخصیت:

افرادی که مبتلا به فراموشی هستند ممکن است به طور سریع و ناراحت کننده دچار تغییرات شخصیتی شوند. آنها ممکن است به شدت گیج و سر درگم، بدبین، نگران و محتاط یا وابسته به فردی در خانواده شوند.

حالت طبیعی: شخصیت افراد در اثر تغییرات سنی به نحوی تغییر می کند.

 

 

10- از دست دادن انگیزه:

افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است بسیار غیر فعال شوند، مثلاً ساعت ها جلوی تلویزیون بنشینند، بیشتر از حد معمول بخوابند یا از انجام امور معمول خودداری کنند.

حالت طبیعی: احساس خستگی موقت از کار یا وظایف اجتماعی.

 

 

 

تشخیص بیماری آلزایمر

اگر شما نگران خود يا نزديكانتان هستيد، ارزش دارد كه اين مسئله را با يك پزشك مغز و اعصاب در ميان بگذاريد. اين باعث مي شود كه پزشك براي تشخيص،ديگر بيماريها و همچنين افسردگي كه علائم مشابه به دمانس دارند را حذف نمايد. تعدادي دارو در دسترس مي باشد كه علائم بيماري را در بعضي افراد آرام مي نمايد. اگر براي شما تشخيص بيماري داده اند و يا شما يك مراقبت كننده هستيد، تشخيص مي تواند به شما كمك نمايد تا براي آينده برنامه ريزي نمائيد.

 

 

• علائم

هر فرد دمانس مختص خود را تجربه مي كند ولي معمولاً افت حافظه، قضاوت و برقرار كردن ارتباط مشهود است و به تدريج مهارت فعاليت هاي روزانه نيز از دست مي روند. اگر شما احساس سردرگمي مي كنيد، مضطرب و يا فراموشكار هستيد به پزشك خود مراجعه نمائيد. اگر در نزديكان خود اين علائم را مي بينيد مي توانيد پيشنهاد دهيد تا با هم به پزشك مراجعه نمائيد.

 

 

• روند تشخيص

با مراجعه به پزشك مغز و اعصاب، او بررسي هاي لازم را از طريق مكالمه با فرد، معاينه فيزيكي، تست حافظه و اسكن مغز انجام مي دهد.

 

 

• وضعيتي با علائم مشابه دمانس

اگر فراموشكار شده ايد لزوماً به اين معنا نيست كه حتماً دمانس داريد. "سن"، مي تواند عامل افت حافظه باشد. ممكن است علائم اضطراب يا فشارهاي روحي و افسردگي باشد. در مواقع نادر، كمبود ويتامين ها، وجود غده در مغز مي تواند تظاهراتي شبيه به دمانس داشته باشند.

 

 

بعد از تشخیص

تشخيص دمانس مي تواند شك آور باشد. حتي اگر انتظارش را مي كشيديد ولي اوقات پراضطراب و ناراحتي در انتظار است. همچنين مي تواند براي نزديكان شما بسيار سخت و ناگوار باشد. شما در اين موقعيت به قوت قلب و حمايت بيشتر نياز داريد. بايد بدانيد كه در مراحل اوليه، شما هنوز مي توانيد خيلي كارها انجام دهيد كه زندگي را مي تواند در حال حاضر و در آينده نیز آسانتر و لذت بخش تر نمايد.
زمانيكه دمانس را تشخيص داده اند بسيار مهم است كه قدم بعدي را در نظر داشته باشيد.

 

• گرفتن کمک

پزشك شما و انجمن آلزايمر ايران مي توانند به شما كمك نمايند و اطلاعات و راهنمائيهاي لازم را بنمايند.

 

• مشاوره

مشاوره يا "درمان با گفتگو" به افراد فرصتي مي دهد تا با مشاوران متخصص گفتگو نمايند و مسائل و مشكلات خود را مطرح نمايند.

 

• مسائل مالی خود را روشن سازید

بسيار حائز اهميت است كه مسائل مالي را برنامه ريزي نمائيد.

 

• استمرار استقلال

اكثر افراد مايل هستند تا آنجائي كه امكان دارد در منزل خود باقي بمانند. ولي بسيار مهم است كه شرايط متعادل ايمن با حفظ استقلال بوجود آورد. شايد بايد وضعيت خانه و يا وسايلي را تغيير داد .

 

• رانندگی

تشخيص دمانس نبايد موجب شود كه ديگر رانندگي ننمائيد. شما بالاخره مجبور مي شويد كه نرانيد ولي خيلي ها تا مدتي بعد از گرفتن تشخيص به رانندگي ادامه مي دهند. بهر حال هر كس كه داراي گواهي نامه رانندگي مي باشد و يا مي خواهد آنرا تجديد كند برابر قانون مسئولين را از تشخيص بيماري خود بايد آگاه سازد.

 

 

 

 

 

منبع: وزارت بهداشت

 اين مطلب 24 آذرماه در وبسايت روستا درج شد.