مراسم و آئين دسته روي در شب هفتم و هشتم محرم در روستا+فايل صوتي

محرم در روستاي ايمن آباد و كروكلا آئين خاص دسته روي را به همراه دارد كه همواره براي تمامي مردم در تمامي دوران جالب به نظر مي رسد.  

آنچه را که سید شیرآقا حسینی ایمنی مداح باتجربه و پیشکسوت روستا که از 9 سالگی به امر مداحی اهتمام ورزید يعني از سال 1346 ه.ش، مردم را با صدای گرم خود  همراه می کند در گفتگو با وبسايت روستا  عنوان فرمود:

 شب اول تا شب ششم  محرم  مداحی در مسجد صورت می گیرد و در مورد حوادث آغازین قیام عاشورا، از جمله: مسلم ابن عقیل و دو طفلان مسلم و ورود امام حسین به کربلا و ... تا برسد به شب هفتم.

از  جمله مداحان مراسم ایام محرم در ایمن آباد که در مسجد صاحب الزمان(عج) مداحی می نمودند می توان از مرحوم  یداله اصغرنیا ایمنی ، سید شیرآقا حسینی ایمنی و سید مهدی حسینی ایمنی(فرزند شیرآقا) نام برد.

شب هفتم مردم روستای ایمن آباد با نظم خاصی با آماده کردن پرچم ها و عَلَم ها و سیستم صوتی( که در قدیم از سیستم صوتی خبری نبود) روانه مسجد جامع می شوند. کودکان و نوجوانان با در دست داشتن پرچم ها و علم ها (که برای تصاحب  این پرچم ها از یکدیگر سبقت نیز می گیرند) در جلوی دسته و پیرمردان پس از آنها قرار مي گيرند و بدنه اصلی دسته عزاداری را جوانان و میانسالان  سینه زن تشکیل می دهد و در نهایت حضور دختران و زنان روستا در قسمت پایانی دسته، آنها را روانه مسجد بالا می کند.

 پرچمداران در جلوی دسته قرار می گیرند و به خاطر سنگینی دسته ی  چوبی آن، از عهده کودکان خارج است و افراد مسن تری حمل پرچم اصلی را که نشان از  عنوان و نشانیِ هیات عزاداری روستاست بر عهده می گیرند. ازجمله پرچمداران می توان از مرحوم حاج عبداله حسینی ایمنی(فرزندمیرعلینقی)،مرحوم حجت اله اصغرنیا، و مرحوم باقر باقری نام برد.

یک یا چند نفر نیز ،هماهنگ کننده و ناظم دسته انتخاب می شوند تا  سرعت حرکت عزاداران را ، در دسته عزاداران  کنترل کند و بیشتر در جلوی دسته قرار می گیرد.از این میان می توان از حاج سید عقیل حسینی ایمنی، محمدرضا کریمی ایمنی، مرحوم یداله اصغرنیا ایمنی و قلی قلی نیا ایمنی در دسته عزاداری ایمن آباد  نام برد. و در مسجد جامع نیز می توان به  حاج سید حسین حسینی و حاج سید مختار حسینی ایمنی اشاره داشت.

 شخصي نيز به عنوان ميداندار انتخاب مي شود و در ميانه دسته عزاداري قرار مي گيرد تا بقيه سينه زنان با نگاه به ايشان نظم را در سينه زدن هاي  يك ضرب يا سه ضرب، كه با انگشتانِ دستِ ميداندار مشخص مي گردد رعايت كنند.

از جمله اين ميدانداران مي توان از حاج شريف رسولي ايمني آبادي، حاج مظاهر رسولي ايمن آبادي، مرحوم كربلايي امير كريمي ايمني، محمد باقر كريمي ايمني و سيد شعبان حسيني ايمني(فرزند احمد) در مسجد صاحب الزمان و در مسجد جامع نیز از سید قاسم و سيد محسن حسینی ایمنی(فرزند عیسی)  نام برد.

 شخصي ديگری نيز به عنوان جامه دار انتخاب مي شد تا كت و يا كاپشن و ديگر لباسهاي اضافه، كه كار سينه زدن را مشكل مي كند نگهداري كند. از جمله جامه داران می توان از مرحوم ابراهيم روزبان(1393) و مرحوم حاج حسین امینی ایمن آبادی (وفات 1384_ متولی مسجد و يكي از بانيان هیات عزاداری امام حسين(ع) ايمن آباد در مسجد صاحب الزمان) و مرحوم شیداله بابازاده نام برد. حال اینکه در این گیرودار ، پيش مي آمد كه در تاريكي شب جامه ای نیز  گم یا جابجا می شد و تنپوش عزاداری دیگر.

 مراسم سينه زني آغاز و با ذکر مداح، سینه زدن سه ضرب یا تک ضرب عزاداران در توقفگاه های مختلف به کار و راه خود ادامه می دهد تا به نزدیکی مسجد بالا یعنی مسجد جامع نزدیک شوند. ناگفته نماند هنگامي كه دسته عزاداران  به نزديكي منزلي رسيد كه چندي پيش عزيزي را از دست داده است متوقف شده و فاتحه اي كه از سوي مداح اعلام مي شود مي خوانند.

با طي مسير، مردم عزادارِ مسجد بالا نیز، گوش به زنگ نزدیک شدن میهمان هستند و خود را آماده می کنند تا مراسم استقبال را انجام دهند. میزبان نیز مراسم سینه زنی هیات خود را آغاز نموده و به این ترتیب به استقبال میهمان می آیند.

از جمله مداحان هیات عزاداری ابا عبداله الحسین مسجد جامع ایمن آباد می توان از  کاظم صالحی ایمنی (ملا کاظم)، سید عیسی حسینی ایمنی(فرزند میرآقا که نامدار مرحوم عیسی حسینی است)  و قبل آن مرحوم سید عیسی حسینی ایمنی و فرزندش زنده ياد سید قاسم حسینی ایمنی  نام برد. 

قبرستان محل که فضای وسیع تری دارد و حدود بیست متری تا مسجد جامع فاصله دارد، محل توقف و ارتباط  دوسویه و سلام و صلوات میهمان و ميزبان می باشد.

سيد شير آقا حسيني ايمني مداح روستاي ايمن آباد اينگونه عنوان مي كند كه با نداي سه ياحسين كه از سوي  يكي از حضار  بلند مي شود حضار سكوت اختيار كرده و سينه زنان به حالت نشسته منتظر آغاز سلام طرفين مي شوند.

سلام اول از سوي ميهمان عنوان مي شود:

سلام بر احمد و دوم  به ساقي  كوثر        سوم به فاطمه، چهارم به سبز پوش پيامبر

سلام پنجم من به شهيد نيزه و خنجر         ز بعدِ  پنج تنِ حق ، سلام  بر همه  يكسر

سلام كردم و  گويم كه سلامت باشيد         زير  عَلَمِ   سبزِ   محمد   باشيد

با صلوات عزاداران، ادامه سلام ميهمان ادامه مي يابد:

 السلام اي دوستداران و رفيقان، السلام           السلام اي نوجوانان و عزيزان، السلام

السلام  اي  تعزيه دارانِ  با رنج و  اَلم                السلام اي جمله ياران و محبان،  السلام

در اين لحظه كه همچنان سكوت حاكم است و چشمها خيره بر مداحان، مداح ميزبان لب به سخن مي گشايد و پاسخ سلام ميهمان را مي دهد  كه پاسخش شنيدني است:

 صد عليك  اي نوجوانان و عزيزان صد عليك            بر رخ فرخ لقاء و مهربانان صد عليك

صد عليك اي نوجوانان از ره دور آمديد                   بر تو و بر جمله ياران و محبان صد عليك

مداح ميهمان چنين از ميزبان پرسش مي كند:

اي هواداران شما را ، سينه بريان بهر چيست؟        از جگر هر يك شما را،  آه و افغان بهر چيست؟

رفت از مژگان شما را ، ديده  گريان بهر چيست؟       دسته ها بر سينه ها،اي دوستداران بهر چيست؟

سپس مداح ميهمان چنين پاسخ مي دهد:

سينه ي بريان ما، بهر حسين ابن علي           از  جگر  افغان ما، بهر حسين ابن علي

چشم خونباران ما،  بهر حسين ابن علي          دستها بر سينه ها، بهر حسين ابن علي

مداح ميزبان  دوباره پرسش مي كند:

اين گروه سينه زن را از كجا آورده ايد؟      نوحه خوانان و مصيبت را چرا  آورده ايد؟

اين حنا و قند را، از بهر چه آورده ايد؟       منبر و محراب را ، بر گو   كجا  آورده ايد؟

سپس ميزبان اينگونه پاسخ مي دهد كه:

اين گروه سينه زن، از ملك ديلم آمدند        نوحه خوان  اندر عزایِ  آل هاشم   آمدند

منبر و محراب ، بهر مجلس  غم آمدند        هست این درد و مصیبت، این عزا،بهر حسین 

 نا له دارد سنج و بوق و كَرِنا، بهر حسين      مي كند افغان ز غم،ارض و سما، بهر حسين

لرزه دارد در بدن،  عرش خدا، بهر حسين      هست اين درد و مصيبت، اين عزا،بهر حسين

 در اين هنگام  ميداندار  دسته عزاداريِ ميهمان، با ندای بلند سه يا حسين  كه عزاداران  هیات دو  محله را  با صداي خود همراه مي كند، از زمين بلند شده و همه سینه زنان  پس از برخواستن از زمين، با ادامه مداحيِ مداح، به راه خود ادامه مي دهند. ميزبان احترام ميهمان را نگاه مي دارد و دسته عزادارانِ ميزبان، كناري مي كشد تا  ميهمان از ميزبان پيشي گرفته  و  وارد محوطه مسجد محلشان  شود.

دسته عزاداران ميزبان نيز با مداح خود همراه مي شوند و در محوطه مسجد كه مزار شهداي روستا نيز مي باشد دو هیات عزاداری  به هم پیوسته و دسته سینه زنی واحدی را تشکیل می دهند. همه عزاداران بر اساس مداحي ميهمان به سينه زني و سوگواري مي پردازند. ميداندار مراسم همچنان ميداندار دسته عزاداري ميهمان است.

پس از دقايقي مداحي و سينه زني، با  آغاز ذكر مصيبت تمامي عزاداران مي نشينند و كودكان و پيرمردان و زنان و دختران گرداگرد دسته عزادار، ايستاده مراسم را نظاره مي كنند تا اينكه با دعاي پایانی  مداح، كار مراسم عزاداري شب هفتم پايان مي پذيرد.

اما مراسم در همين جا پايان نمي پذيرد. پذيرايي از عزاداران ميهمان كه مسير عزاداري را طي نمودن بخش بعدي اين مراسم است. البته در چنين مراسمي جايگاهي براي زنان و دختران نيست و آنان بايد  مسير  آمده را باز گردند. پير مردان و بزرگترها و يا هيات امناي مسجد به قسمت بالايي تكيه يا سقا نفاري كه بزرگان اين محل حضور دارند راهنمايي مي شوند و ديگر عزاداران با توجه به دوستاني كه در سقانفارها يا تكاياي ديگر دارند براي پذيرايي به آنجا دعوت مي شوند.

در پايان پذيرايي به رسم ادب و قدرداني هديه اي از سوي هيات اُمنا و بزرگان مسجد ميزبان كه از قبل تهيه شده است، به بزرگان دسته عزاداري ميهمان،  تقديم مي شود و با سلام و صلوات بدرقه مي شوند و در حين بدرقه، ميهمان از ميزبان براي فردا شب كه شب هشتم  محرم مي شود  از آنان دعوت به عمل مي آورد.

هديه در قديم گوسفند بوده است و به مرور زمان تبديل به ديگ مسي بزرگ مي شود و پس از آن مجمعه  مسي و سپس مجمعه رويي و گاهي هم  علاوه بر آن پارچه اي براي مداح اهل بيت در نظر مي گيرند و به عنوان خلعت به او هدیه می دهند. در حال حاضر هم هديه، دیگ رویی است. 

در شب هشتم  جاي ميهمان و ميزبان عوض مي شود و تمامي  آداب و رسوم، و گفتگوهاي شب هفتم  بين ميهمان و ميزبان تکرار و انجام مي شود.

السلام با صداي ملاناصر سالاريه